**Lefkoşa** – Ada ülkesi Kıbrıs, son üç yılda göçmen hareketlerinde eşi benzeri görülmemiş bir dönüşüme sahne oluyor. Yeni düzensiz göçmen girişlerindeki büyük düşüşe paralel olarak, geri gönderme operasyonlarında da dikkat çekici bir artış yaşanıyor. 2022'den 2025'e uzanan bu dönem, ülkenin sınır güvenliği ve iltica sistemlerini yönetme yaklaşımında köklü bir değişim sinyali veriyor. Avrupa Birliği'nin artan işbirliğiyle desteklenen bu eğilim, geri göndermelerin fırlamasına karşılık düzensiz göçmen akışının da dibe vurmasına neden oldu.
Kıbrıs Polis Teşkilatı Yabancılar ve İltica Şubesi'nin, Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı Frontex ile el ele yürüttüğü geri gönderme operasyonları bu süreçte gözle görülür bir ivme kazandı. 2022'de 7 bin 506 kişinin ülkesine geri gönderilmesini sağlayan Kıbrıs, bu sayıyı 2023'te 9 bin 699'a, 2024'te ise 10 bin 92'ye çıkardı. 2025 yılı projeksiyonları ise 11 bin 500 kişilik daha etkileyici bir geri gönderme rakamına işaret ediyor. Bu, üç yıllık süreçte geri gönderilenlerin sayısında toplamda yüzde 53'lük bir artış anlamına geliyor ki bu da düzensiz göç akışını yönetme çabalarının ne denli yoğunlaştığının bir göstergesi.
Eş zamanlı olarak, Kıbrıs sahillerine ulaşan düzensiz göçmen sayısı da baş aşağı bir düşüş sergiledi. 2022'de 17 bin 434 gibi yüksek bir giriş rakamı kaydedilirken, bu sayı 2023'te 10 bin 994'e, ardından 2024'te 6 bin 109'a geriledi. 2025 yılı için öngörülen giriş sayısı ise yaklaşık 2 bin 400 ile daha da dikkat çekici bir tablo çiziyor. Bu durum, aynı dönemde gelişlerde yüzde 86 gibi şaşırtıcı bir azalmaya tekabül ediyor; sınır güvenliğinin belirgin şekilde güçlendiğini ve düzensiz geçiş rotalarının cazibesini yitirdiğini ortaya koyuyor.
Bu paradigma değişiminin ardındaki kilit faktörlerden biri, Doğu Akdeniz'deki jeopolitik gelişmeler olarak öne çıkıyor. Suriye'de Esad rejiminin Aralık 2024'te çöküşü ve Lübnan'da hissedilen istikrar ortamı, tarihsel olarak Kıbrıs'a yönelik düzensiz göçün önemli çıkış noktaları olan bu bölgelerden ayrılma motivasyonunu gözle görülür şekilde azalttı. Nitekim, sadece 2023 ve 2024 yılları arasında kaydedilen düzensiz giriş sayısı yaklaşık 3 bin civarındaydı ki bu da mevcut yılın öngörülen rakamlarıyla taban tabana zıt bir durum.
Bu geri gönderme çabalarının etkinliği, Frontex operasyonlarının stratejik konuşlandırılmasıyla katlanarak arttı. Yılın başından bu yana, Frontex destekli 19 farklı operasyonla 150'den fazla yabancı uyruklu kişi ülkesine geri gönderildi. Bu durum, dış sınır güvenliğini yönetmede AB düzeyindeki koordinasyonun ne denli hayati bir rol oynadığını vurguluyor. Bu operasyonlar, Kıbrıslı yetkililer tarafından titizlikle yürütülen hem gönüllü hem de zorunlu geri dönüş prosedürlerini kapsıyor.
Girişleri azaltma konusundaki bu başarılara rağmen Kıbrıs, zorluklarla yüzleşmeye devam ediyor. Avrupa Komisyonu'nun Kasım ortasında yayımlanan ilk yıllık iltica ve göç raporu, Kıbrıs'ın 2023-2024 döneminde AB içinde düzensiz girişlerde üçüncü sırada yer aldığını ortaya koydu. Bununla birlikte, rapor, Kıbrıs'ın insani ilkelere olan bağlılığını da teslim ederek, ülkenin Avusturya ve Yunanistan gibi ülkelerle aynı kategoride yer alarak en yüksek sayıda uluslararası koruma statüsü veren AB üye devletlerinden biri olmaya devam ettiğini belirtti.
Kıbrıs'taki değişen göç ortamı, hem başarıları hem de devam eden zorlukları barındıran karmaşık bir tablo sunuyor. Geri göndermelerdeki güçlü artış ve girişlerdeki dramatik düşüş, sınır kontrol önlemlerinin başarılı bir şekilde pekiştirildiğini gösterirken, adanın AB'ye ana giriş noktalarından biri olarak konumu, sürekli bir tetikte olmayı ve göç yönetiminde dengeli bir yaklaşımı zorunlu kılıyor. Jeopolitik değişimler, artan AB işbirliği ve ulusal politikalar arasındaki etkileşim, şüphesiz Kıbrıs'taki göçün geleceğini şekillendirmeye devam edecektir.