**Lefkoşa, Kıbrıs** – Ada ülkesi Kıbrıs'ın sağlık sektörü, giderek büyüyen bir krizle yüzleşiyor. Özellikle özel hastanelerde belirginleşen hemşire açığı, operasyonel aksaklıklara yol açarken, Sağlık Bakanı Neophytos Charalambidis'ten kritik bir adım geldi. Bakan, tüm özel sağlık kuruluşlarından, bu ciddi soruna yönelik somut çözüm önerilerini bir hafta gibi kısa bir süre içinde sunmalarını istedi. Bu acil çağrı, durumun vahametini gözler önüne sererken, sağlık hizmetlerinin daha da aksamaması için paydaşları harekete geçmeye zorluyor.
Bakanın bu müdahalesinin ardında, ülkenin sağlık personelindeki bariz dengesizlikleri ortaya koyan artan kanıtlar yatıyor. Kıbrıs, doktor yoğunluğu açısından Avrupa Birliği ortalamasını geride bırakarak kişi başına 5.2 doktor ile AB'nin 4.3'lük ortalamasını aşarken, hemşire açığı tam tersi bir tablo çiziyor. Resmi raporlar, hemşire ve doktor oranının neredeyse 1'e 1 olduğunu gösteriyor. Bu oran, AB standartlarının oldukça altında kalıyor ve proaktif sağlık önlemleri ile bunlara ayrılan kaynaklardaki eksikliği ifade eden "önleme açığı"na işaret ediyor. Bu fark, sadece istatistiksel bir veri değil; sağlık kuruluşlarının hasta talebini karşılamak için yeterli personeli bulmakta zorlandığı somut güçlükler olarak kendini gösteriyor.
Kıbrıs'ın hızla yaşlanan demografik yapısı da sorunu daha da karmaşık hale getiriyor. 2024 itibarıyla 83.2 yıla ulaşan yaşam beklentisi, sağlık alanındaki ilerlemelerin bir kanıtı olsa da, hareketsiz yaşam ve yetersiz beslenme gibi yaygın risk faktörleriyle birleşince kronik hastalık yükünü artırıyor. Kalp-damar hastalıkları ve kanser, ölümlerin başlıca nedenleri olmaya devam ederek sağlık kaynakları üzerindeki baskıyı sürekli artırıyor. Kamu sağlığı harcamalarının 2018'deki toplam harcamanın %42'sinden 2023'te dikkat çekici bir şekilde %77'sine fırlaması, bu karmaşık sağlık durumlarının yönetimindeki maliyet artışını yansıtıyor. Bu durum, hane halkının cebinden çıkan harcamaları azaltsa da, sistemin giderek önleyici stratejiler yerine akut bakıma odaklandığını gösteriyor.
Dahası, sağlık bütçelerinin dağılımı, kritik alanlarda endişe verici bir yetersiz yatırım olduğunu ortaya koyuyor. Kıbrıs, sağlık bütçesinin yalnızca %5'ini uzun süreli bakıma ayırırken, bu oran AB ortalaması olan %18'in oldukça altında kalıyor. Benzer şekilde, önleyici tıp harcamaları GSYİH'nın %2'si civarında seyrediyor. Bu stratejik dengesizlik, kişi başına düşen 3.1 hastane yatağı (AB ortalaması 5.1'in altında) ile birleştiğinde, yaşlanan nüfusun uzun vadeli ihtiyaçlarını proaktif olarak karşılamaya ve önlenebilir hastalıkların etkisini azaltmaya yeterince donanımlı olmayan bir sağlık altyapısına işaret ediyor.
Bir ay sonra yapılması planlanan toplantı, bakanın talimatına verilen yanıtta kaydedilen ilerlemeyi değerlendirmek için kritik bir dönüm noktası olacak. Bu oturumun, kısa, orta ve uzun vadeli potansiyel stratejiler üzerine daha derinlemesine bir tartışma zemini oluşturması bekleniyor. Bu stratejiler arasında, geliştirilmiş eğitim programları ve iyileştirilmiş çalışma koşulları gibi hemşirelik yeteneklerini çekme ve elde tutma girişimlerinin yanı sıra, ulusal sağlık stratejisinin önleyici sağlık ve uzun süreli bakım hizmetlerine daha güçlü bir odaklanmaya yönlendirilmesi de yer alabilir. Kıbrıs'ın sağlık sisteminin sürdürülebilirliği, hemşire açığını etkili bir şekilde ele alma ve nüfusunun değişen sağlık ihtiyaçlarına uyum sağlama yeteneğine bağlıdır.