**NICOSIA –** Göç baskısı altında ezilen Kıbrıs, düzensiz göçmenlerin geri dönüşü konusunda Birleşmiş Milletler (AB) bünyesinde birleşik ve güçlü bir politika oluşturulması için kritik müzakerelere öncülük etmeye hazırlanıyor. Göç Bakanlığı Müsteşarı Nicholas Ioannides liderliğindeki ada ülkesi, son dönemde gelişlere kıyasla göçmen çıkışlarında gözle görülür bir artış kaydederek, AB genelinde yeni bir geri dönüş çerçevesi için kapsamlı tartışmaları ateşleyecek. Bu girişim, Birlik'in sığınma akışlarını yönetme ve okumaya geri kabul anlaşmaları konusundaki işbirliğini güçlendirme çabalarını yoğunlaştırdığı bir döneme denk geliyor. Hatta bu doğrultuda AB'nin son kararları, ticaret tercihlerini diplomatik bir araç olarak kullanma yönünde bir sinyal verdi.
Kıbrıs'ın bu proaktif rolünün ardında yatan neden, kendi yaşadığı tecrübe. 2022'de rekor düzeyde sığınma başvurusunun ülkeye akın etmesi ve bu durumun adayı uzun bir süre AB'de kişi başına en yüksek sığınma başvuru oranına sahip ülke konumuna getirmesiyle göç, derinlemesine tartışmalı bir siyasi mesele haline geldi. Bunun sonucunda ortaya çıkan toplumsal gerilimler, gösterilere ve ne yazık ki göçmen işçilere ve işletmelere yönelik şiddet olaylarına dönüştü. Buna karşılık Kıbrıs, 2024 yılında geri dönüşleri kolaylaştırmaya odaklanan sıkı bir göç stratejisi uygulamaya koydu. Bu politika, kayda değer sonuçlar verdi; geri dönüşler artık gelişlerden beş kat daha yüksek ve bunların önemli bir kısmı gönüllü olarak gerçekleşiyor. Bay Ioannides bu başarıyı şöyle dile getirdi: "Kıbrıs, geri dönüşler için başarılı bir program uyguladı ve bunların çoğu gönüllü. Diğer devletlerin de bu tür programları uygulamalarına yardımcı olacak sağlam bir yasal zemin görmek isteriz."
Mart ayı civarında başlaması beklenen müzakereler, AB üye devletleri, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Komisyonu arasında karmaşık "üçlü görüşmeler" içerecek. Kıbrıs, geri dönüşleri uygulama konusundaki kanıtlanmış başarısını, ortak bir Avrupa yaklaşımı üzerinde fikir birliği oluşturmak için kullanmayı hedefliyor. Temel amaç, yalnızca sığınma talepleri reddedilen kişilerin sınır dışı edilmesini kolaylaştırmakla kalmayacak, aynı zamanda sığınma taleplerinin işlenmesi ve potansiyel olarak Suriye ve Lübnan gibi Kıbrıs'a yakın ülkelerde, Avrupa sınırları dışındaki merkezlerde geri dönüşlerin yönetilmesi için yenilikçi çözümler de sunacak birleştirici bir yasal temel oluşturmak.
Geri dönüşlere yönelik bu yoğunlaşma, daha geniş Avrupa gündemiyle de örtüşüyor. Geri dönüşlere yönelik gelişmiş hükümler içeren ve AB'nin yakın zamanda üzerinde anlaştığı Göç ve Sığınma Paktı'nın 2026 ortasında yürürlüğe girmesi planlanıyor. AB'nin göçmenlerin geri dönüşü konusunda işbirliği göstermeyen ülkelere yönelik ticaret tercihlerini kısıtlama kararı, daha iddialı bir duruş sergilediğinin göstergesi. Bu diplomatik baskı, üçüncü ülkeleri okumaya geri kabul anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye teşvik etmeyi amaçlıyor ki bu, AB'nin başarısız sığınmacıların etkin bir şekilde sınır dışı edilmesi için ortak önlemler alma stratejisinin kritik bir bileşenidir.
Bu müzakerelerin başarısı, Kıbrıs için orantısız göç yükünü hafifletme potansiyeli sunması açısından hayati önem taşıyor. Daha geniş bir açıdan bakıldığında, sonucun AB'nin düzensiz göçü yönetme konusundaki kolektif kapasitesini şekillendirmesi ve kıta genelinde daha uyumlu ve potansiyel olarak daha etkili bir sistemin önünü açması bekleniyor. Kıbrıs öncülük ederken, Avrupa'nın en kalıcı sorunlarından birini ele almak için gereken somut ve uygulanabilir bir geri dönüş politikasının ortaya çıkacağı beklentisi hakim.