Batı Afrika'nın siyasi ve güvenlik haritasında derinleşen çatlaklar, Nijerya'ya ait bir askeri nakliye uçağının Burkina Faso'da inişiyle yeni bir diplomatik krize dönüştü. Nijerya Hava Kuvvetleri'nden on bir personeli taşıyan uçak, teknik bir arıza nedeniyle önlem amaçlı iniş yaptığını açıklasa da, Burkina Faso yetkilileri tarafından pazartesi günü alıkonuldu. Sahel Devletleri İttifakı (AES) adına hareket eden cunta yönetimleri, bu hareketi izinsiz bir ihlal olarak nitelendirdi. Gerilimli bir bekleyişin ardından, personel aynı gün serbest bırakıldı.
Olay, Lagos'tan Portekiz'e planlı bir feribot görevi için yola çıkan Nijerya'nın C-130 Hercules tipi uçağının, Bobo-Dioulasso havaalanına yönelmesiyle başladı. Nijeryalı yetkililer, manevranın zorunlu bir güvenlik protokolü olduğunu vurguladı. Nijerya Hava Kuvvetleri Sözcüsü Ehimen Ejodame, "Görevin planlandığı şekilde sürdürülmesi için çalışmalar devam ediyor" açıklamasını yaptı. Ancak AES liderliği, Mali Cunta Lideri Assimi Goita öncülüğünde tamamen farklı bir hikaye anlattı. İttifak, pazartesi akşamı yaptığı açıklamada, inişin "uluslararası hukuku hiçe sayan ve dostane olmayan bir eylem" olduğunu iddia ederek, öncesinde ne diplomatik ne de hava trafiği izni alındığını öne sürdü.
Bu çatışma, son derece gergin olan bölgesel bağlamdan ayrı düşünülemez. Olay, Nijerya kuvvetlerinin, komşu Benin'de bildirilen bir darbe girişimini engellemek için, ECOWAS güvenlik protokolleri kapsamında Fildişi Sahili güçleriyle koordineli bir askeri müdahaleye katılmasından sadece yirmi dört saat sonra yaşandı. Bu operasyon, bölgenin önde gelen gücü Nijerya'yı, 2020'den bu yana askeri darbeler yaşayıp Batı çıkarlarının kuklası olmakla suçladıkları ECOWAS'a karşı AES ülkeleriyle karşı karşıya getirdi.
Gözaltına alınan personelin hızla serbest bırakılması, iki tarafın da uzun süreli bir askeri kriz peşinde olmadığını gösteriyor. Ancak söylemler ve stratejik sonuçlar oldukça ağır. AES, gelecekte "konfederasyon hava sahasını ihlal edecek herhangi bir uçağı etkisiz hale getirmek" için üye devletlere yetki verdi. Bu, istenmeyen hava sahası ihlalleri için riski artıran, üstü örtülü bir tehdit niteliğinde. Bu talimat, egemenlik anlayışının sertleştiğini ve ECOWAS önderliğindeki güvenlik yapılarından kasıtlı bir uzaklaşmayı vurguluyor.
Analistler bu olayı, bölgenin tırmanan parçalanışının bir mikrokozmosu olarak yorumluyor. ECOWAS Komisyonu Başkanı, kırılgan demokrasiler ve artan güvenlik tehditlerini gerekçe göstererek bölgenin "acil durum" halinde olduğunu ilan etmişti. Uçak olayı, teknik veya operasyonel gelişmelerin bu karşılıklı güvensizlik ikliminde nasıl anında siyasileştirildiğinin somut bir örneği. Bu sefer açık bir çatışma önlenmiş olsa da, rekabet halindeki güvenlik bloklarının oluşumu ve tetikteki duruşlar, yanlış hesaplama riskini artırıyor. Batı Afrika istikrarı için ileriye giden yol, artık birlikten değil, rakip ittifaklar ve tartışmalı gökyüzlerinden oluşan karmaşık bir yeni gerçekliği idare etmeye bağlı görünüyor. Bölge, adeta bir satranç tahtasına dönmüş durumda ve her hamle, gerilimi bir üst seviyeye taşıma potansiyeli taşıyor.