**Lefkoşa** – Kıbrıs ekonomisi, dış riskleri dikkatle yönetirken, ılımlı ve istikrarlı bir büyüme rotasında ilerliyor. Kıbrıs Üniversitesi Ekonomik Araştırmalar Merkezi (CypERC), hükümet ve şirketlerden gelen son veriler, dayanıklılık gösteren ekonominin, jeopolitik ve enerji alanlarındaki kırılganlıklarını da gözler önüne seriyor.
Ekonomik aktivitenin öncü göstergesi kabul edilen Kompozit Öncü Endeksi, Kasım ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,8 arttı. Bu artışta, canlı turist akını, hareketli perakende sektörü ve devam eden emlak işlemleri başı çekti. Küresel petrol fiyatlarındaki son düşüş de büyümeye destek oldu. Tek olumsuz sinyal ise, mevsimsel sıcaklık değişimlerine göre düzeltilmiş elektrik üretimindeki hafif azalma oldu.
Ekonomik Güven Endeksi ise yerinde saydı; 104,0 seviyesinde neredeyse hiç değişmedi. Ancak bu durağan görüntünün altında sektörel bir kırılma var: Perakende, inşaat, sanayi ve tüketicilerde güven tazelenirken, kritik bir sektör olan hizmetlerde güven zayıfladı. Öte yandan, Ekonomik Belirsizlik Endeksi'ndeki düşüş, iş dünyası ve hanelerin önünü biraz daha net görmeye başladığına işaret ediyor.
**Mali disiplin sürüyor, borç yükü hafifliyor** Hükümet cephesinde iyimser bir borç tahmini açıklandı. Kamu Borç Yönetimi Ofisi, ulusal borcun Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya oranının 2025 sonunda %55,3'e, 2026'da ise %50,9'a ineceğini öngörüyor. Bu iyileşme, bu yılki planlanan borçlanma tavanının da düşürülmesine yol açtı. Maliye Bakanı Makis Keravnos, meclise sunduğu verilerde ihtiyatlı bir dil kullanarak, "Devam eden jeopolitik gerilimler nedeniyle piyasa oynaklığının artma ihtimali... olumsuz bir senaryo olarak değerlendiriliyor" ifadelerini kullandı.
**Enerjide kâr arttı, yatırım planı büyük** Öte yandan, kamu kontrolündeki Kıbrıs Elektrik Kurumu (EAC), 2024 net kârını 37,3 milyon euroya çıkardığını duyurdu. Kurum Başkanı George Petrou, bu performanstaki önemli payın, sera gazı emisyonu ödenekleri maliyetlerindeki 45 milyon euroluk kesintiye bağlı olduğunu belirtti. Kurul, bu kaynağı ağ altyapısına 45 milyon euroluk yatırım ve telekomünikasyon şirketi Cyta ile 50 milyon euro değerinde bir akıllı şebeke işbirliği projesi için ayırdı. Petrou, halk arasında dolaşan 'elektrik tarifelerine %13 zam geleceği' iddialarını da kesin bir dille yalanladı.
**Gölgedeki tehlike: Enerji yoksulluğu** Tüm bu olumlu tabloya rağmen, ekonomiye düşen bir gölge var: Enerji yoksulluğu. Resmi istatistikler, 2023'te Kıbrıslı hanelerin %17,5'inin yüksek enerji maliyetleri nedeniyle enerji yoksulu konumuna düştüğünü gösteriyor. Bu oran, bir önceki yıla göre artışa işaret ediyor ve yüksek enerji faturasının önemli bir kesim üzerindeki baskısını gözler önüne seriyor.
Özetle, Kıbrıs ekonomisi turizm ve iç talepteki gücü sayesinde istikrarını koruyor, mali sağlığını iyileştiriyor. Ancak, dış şoklara karşı savunmasızlığı devam ediyor. Politika yapıcılar ve iş dünyası, uluslararası gerilimler ve enerji piyasası dalgalanmalarına karşı tetikte. Enerji alanına yapılan stratejik yatırımlar ise, daha sürdürülebilir ve ucuz bir gelecek umudunu besliyor.