ABD'nin Karayip Denizi'ndeki askeri yığınakları, Venezuela ile olan gerilimi tırmandırarak, Washington'ın gerçek niyetine dair bir söylem savaşını alevlendiriyor. Son üç aydır Amerikan güçleri, denizdeki hedeflere yönelik bir dizi hava saldırısı düzenledi. Dışişleri Bakanlığı, bu operasyonları meşru bir uyuşturucuyla mücadele kampanyası olarak tanımlasa da, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro ve bölgesel müttefikleri, Başkan Donald Trump yönetiminin rejim değişikliği peşinde olduğunu ve dünyanın en büyük kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip ülkenin bu kaynaklarını kontrol altına almayı hedeflediğini iddia ediyor.
Bu gerilim, Venezuela'nın içinden geçtiği derin ulusal felaketin gölgesinde yaşanıyor. Yıllardır süren ekonomik çöküş, modern Latin Amerika tarihinin en büyük göç krizini tetiklemiş, devlet kurumlarını işlemez hale getirmiş ve siyasi kutuplaşmayı kemikleştirmiş durumda. Çin, Rusya ve İran ile ittifaklarını sürdüren Maduro hükümeti, ABD'nin askeri manevralarını varlığına yönelik bir tehdit olarak görüyor. Öte yandan, dağınık ve baskı altındaki muhalefet, María Corina Machado figüründe sembolik bir bayrak taşıyıcısı buldu. Saklanmakta olan muhalif liderin geçtiğimiz günlerde Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmesi, taraftarlarını harekete geçirdi ve geçtiğimiz Cumartesi günü küresel protesto gösterilerine yol açtı.
Analistler, ABD stratejisinin ardındaki asıl itici güç konusunda derin bir şekilde bölünmüş durumda. Trump yönetimi, Savaş Bakanı Pete Hegseth aracılığıyla, seksenin üzerinde ölümle sonuçlandığı bildirilen operasyonları, uyuşturucu savaşının zorunlu bir cephesi olarak çerçeveliyor. Ancak şüphecilik had safhada. Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, çarpıcı bir şekilde farklı bir yorum getirerek, bu kampanyanın "petrol üzerine bir pazarlık" olduğunu ve Trump'ın "Venezuela'yı demokratikleştirmeyi, hele ki uyuşturucu kaçakçılığını düşünmediğini" öne sürdü. Bu bakış açısı, Maduro'nun Washington'ın nihai amacının kaynakları ele geçirmek olduğu yönündeki sıkça tekrarlanan iddialarıyla örtüşüyor.
Enerji uzmanı Francisco J Monaldi ise daha nüanslı bir görüş belirterek, "Petrol motivasyonlardan biri olabilir, ama ana sebep değil" diyor. Bu değerlendirme, bölgesel güvenlik, göç yönetimi ve Venezuela sosyalist devletine yönelik köklü ideolojik muhalefeti de içeren karmaşık bir hesaba işaret ediyor. Yine de, dünya bilinen rezervlerinin yaklaşık beşte birine sahip ülke göz önüne alındığında, petrolün gölgesi kaçınılmaz. Bu rezervler, muazzam stratejik değere sahip bir kazanım niteliğinde.
Askeri poz verme ve diplomatik sürtüşmenin birleşimi, endişe verici ihtimalleri gündeme getirdi. Uluslararası gözlemciler, uluslararası hukukun ihlal edilme riskinden bahsetmeye ve daha geniş bir silahlı çatışma tehlikesine dair spekülasyonlar yapmaya başladı. Aynı zamanda Nobel komitesinin Machado'yu onurlandırması, güçlü bir yeni değişkeni denkleme soktu. Madrid'ten Utrecht'e, Buenos Aires'ten Brisbane'e kadar uzanan, Venezuela diasporası tarafından düzenlenen mitingler, bu ödülü kutlayarak, ülkenin demokrasi mücadelesine küresel platformda dikkat çekmek için koordineli bir çabaya işaret etti.
Nobel töreni yaklaşırken, bu çıkmaz çok boyutlu bir kriz sunuyor. Bir boyutu uluslararası sulardaki deniz deplasmanları ve hava saldırıları; diğeri ise dünya sahnesinde diplomatik ve ahlaki meşruiyet için verilen mücadele. Yakın gelecek, yoğunlaşan yaptırımlar veya çatışma ile müzakere edilmiş diyaloğun zayıf ihtimali arasında, bıçak sırtında seyreden bir belirsizlikle dolu görünüyor. Sonuç, Karayipler'in çok ötesine yankılanacak; küresel enerji piyasalarını, bölgesel istikrarı ve parçalanmış vatanlarının içinde ve dışında milyonlarca Venezuelalının hayatını etkileyecek.