Avrupa Komisyonu, Ukrayna’nın uzun vadeli finansal istikrarı için çığır açıcı bir teklifi masaya koydu. Buna göre, dondurulan Rus devlet varlıklarından elde edilen kârlar, Kiev’e aktarılacak. Çarşamba günü açıklanan planla, 2026’dan başlayarak iki yıl boyunca Ukrayna’ya 90 milyar euroya kadar kaynak sağlanması ve ülkenin beklenen bütçe açığının büyük bölümünün kapatılması hedefleniyor. Bu girişim, bloğun Ukrayna’nın savunma ve yeniden inşasına verdiği desteği kalıcı bir temele oturtma ve Moskova’nın savaş makinesini finansal açıdan hedef alma stratejisinde önemli bir sıçrama anlamına geliyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, adımı hem pratik bir önlem hem de güçlü bir stratejik mesaj olarak çerçeveledi: “Rusya’nın saldırganlık savaşının maliyetini artırıyoruz. Bu durum, Rusya’nın müzakere masasına oturması için ek bir teşvik olmalı.” Teklif, iki ana mekanizma öngörüyor: ya sermaye piyasalarından temin edilecek büyük ölçekli bir AB kredisi, ya da dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen beklenmedik kârlarla teminatlandırılacak daha doğrudan bir “tazminat kredisi”. 2022 işgalinin ardından el konulan bu varlıklar, çoğunlukla Belçika merkezli Euroclear takas kuruluşunda, Fransa, Almanya, İsveç ve Kıbrıs’taki diğer kurumlarda tutuluyor.
Ancak planın önünde ciddi hukuki ve siyasi engeller bulunuyor. Euroclear’a ev sahipliği yapan Belçika’nın çekinceleri başlıca zorluk. Belçikalı yetkililer, potansiyel finansal istikrar riskleri ve hukuki itirazlar konusunda endişelerini dile getirerek, Komisyon’un bu sorunları kabul etmesine rağmen meselenin tam olarak çözülmediğini savunuyor. Teklifin yürürlüğe girebilmesi için 27 üye ülkenin tamamında karmaşık müzakerelerden geçmesi ve oy birliğiyle onay alması gerekiyor. Von der Leyen, “Önümüzdeki iki yıl için Ukrayna’nın finansman ihtiyacının üçte ikisini karşılamayı öneriyoruz. Bu 90 milyar euro eder. Geri kalanını uluslararası ortakların karşılaması gerekecek” diyerek yükün paylaşılması vizyonuna vurgu yaptı.
Bu gelişmeye paralel olarak, Avrupa siyaset sahnesinde de Kiev’le uyum sinyalleri güçleniyor. Perşembe günü Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, Ukrayna başkentine bir ziyaret gerçekleştirdi. Ülkesinin 2026’nın ilk yarısında üstleneceği AB Dönem Başkanlığı için iddialı bir gündem sundu. Kıbrıs’ın sadece bölgesel Akdeniz meselelerine odaklanacağı algısını kırmak isteyen Hristodulidis, Başkan Volodımır Zelenskıy’e 19 somut öneri iletti. Bunlar arasında Kiev’de resmi bir AB Dışişleri Konseyi toplantısı düzenlemek, Ukrayna topraklarında çok sayıda teknik AB çalışma grubu organize etmek ve kaçırılan Ukraynalı çocuklar meselesini önceliklendirmek yer alıyor. Tarafların, Türk şirketleri üzerinden yaptırım delinmesi iddialarının ele alınmasında Kiev’den destek istediği Nicosia ile yaptırımların uygulanmasını da görüştüğü bildirildi.
Bu ikili gelişme, Avrupa’nın Ukrayna’ya yönelik desteğini geçici yardım paketlerinin ötesine taşıyarak kalıcı ve kurumsal mekanizmalara doğru evrildiğinin göstergesi. Eğer varlık temelli finansman teklifi hayata geçerse, uluslararası hukuk ve finansmanda derin bir emsal teşkil edecek; saldırganın kendi kaynakları, mağdurun yardımı için seferber edilmiş olacak. Blok yeni bir kurumsal döngüye hazırlanırken, asıl sınav bu cesur önerileri, hukuken sağlam ve üzerinde tam mutabakat sağlanmış eylemlere dönüştürmek ve Ukrayna’nın yolunu gelecek yıllar için sağlamlaştırmak olacak.