Moskova’da gerçekleşen ve gece geç saatlere kadar süren maraton diplomasi, Ukrayna’daki savaşı sonlandırmak konusunda belirleyici bir adım atmaktan uzak kaldı. Kremlin’den Çarşamba günü yapılan açıklama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD’li üst düzey temsilciler arasındaki görüşmelerin, taraflar arasındaki derin uçurumu kapatamadığını teyit etti. Amerikan heyetinin haftalardır yürüttüğü yoğun hazırlık diplomasisine rağmen, Washington ile Moskova’nın pozisyonları arasında köprü kurulamadı.
ABD heyetinde, eski Başkan Donald Trump’ın özel temsilcisi ve damadı Jared Kushner de yer aldı. Yaklaşık beş saat süren doğrudan diyalogda Putin ve kıdemli dış politika danışmanı Yuri Uşakov ile, ABD yönetiminin geliştirdiği bir taslak barış planı merkeze alındı. Söz konusu belgenin, daha önce sızdırılan ve Kiev ile Avrupa başkentlerinden, Rusya’nın çıkarlarını fazlasıyla gözettiği yönünde eleştiri alan ilk şartların ardından revize edildiği anlaşılıyor.
Görüşme sonrasında basına değerlendirmede bulunan Kremlin yetkilisi Uşakov, ılımlı bir dil kullanmakla birlikte, temel meselelerde kayda değer bir ilerleme sağlanamadığını açıkça ifade etti. “Henüz uzlaşmalar bulunamadı. Hâlâ üzerinde çalışılması gereken çok şey var,” dedi. Amerikan planındaki bazı unsurların müzakere edilebilir görüldüğünü, ancak diğer bazı hükümlerin kesinlikle reddedildiğini sözlerine ekledi. Taraflar arasında mutabık kalınan bir bilgi karartması nedeniyle somut detaylara girilmedi.
Önümüzdeki en büyük ve inatçı engel, Doğu Ukrayna’daki, özellikle Donbas bölgesindeki tartışmalı toprak statüsü olmaya devam ediyor. ABD planının, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün iadesi konusundaki ısrarı ile Rusya’nın ilhak ettiği bölgelerdeki kontrol iddiasını bağdaştırması gerekiyor. Diplomatik çıkmaz, Putin’in görüşmeler öncesindeki sert açıklamalarında zaten ipucu veriyordu. Rus lider, Ukraynalı ve Avrupalı liderlerden gelen değişiklik önerilerini kabul edilemez bularak reddetmiş ve çatışmayı körüklemekle suçladığı Avrupa ülkelerine askeri eylemleri artırma yönünde açık uyarılarda bulunmuştu.
Kremlin, görüşmelerin havasını “yapıcı” olarak nitelendirip gelecekteki ikili ekonomik işbirliğine atıfta bulunsa da, sonuç mevcut kilitlenmenin devam ettiğini gösteriyor. Bir ateşkese giden acil bir yolun veya somut müzakereler için bir çerçevenin ortaya çıkmamış olması, üç yılı aşkın süredir devam eden bu çatışmanın yakın vadede çözüme kavuşma umutlarını suya düşürüyor. Ayrıca Kremlin, Putin ile Trump arasında ileride yapılması muhtemel bir zirvenin şu an için gündemde olmadığını açıkça belirtti.
Bu üst düzey temasın, güvenlik garantileri ve toprak egemenliği gibi temel ayrılıkları giderememesi, uzun ve yıkıcı çatışmanın süreceğine işaret ediyor. Diplomatik çabalar, bundan sonra kapalı kapılar ardında daha da zahmetli ve belirsiz bir zemin hazırlama çalışmalarına evrilecek gibi görünüyor. Taraflar mevzilerini sağlamlaştırırken, geniş diplomatik manzara da gerilimle dolu olmaya devam edecek.