Lefkoşa - Tüketiciyi korumak ve yerel arıcıyı güçlendirmek amacıyla atılan tarihi bir adımla, Kıbrıs Parlamentosu, bal etiketleme ve tanımına ilişkin sıkı yeni düzenlemeleri onayladı. 6 Haziran 2024'te kabul edilen değişiklikler, saf balı katkılı karışımlardan ve düşük kaliteli ürünlerden net bir şekilde ayıracak daha berrak standartlar getiriyor. 13 Haziran 2025'te yürürlüğe girecek yasa, aynı zamanda Avrupa Birliği direktifleriyle önemli bir uyum sağlarken, piyasadaki yaygın kafa karışıklığının da önüne geçmeyi hedefliyor.
Düzenlemenin arkasındaki temel itici güç, 'bal' adı altında pazarlanan ancak içinde eser miktarda gerçek bal bulunan ürünlerin artışına dair büyüyen endişeler oldu. Sektör temsilcileri yıllardır, muğlak etiketlemenin; tatlandırıcı ve aroma karışımlarının hakiki bal gibi piyasaya sürülmesine zemin hazırladığını, bu durumun tüketici güvenini zedelediğini ve dürüst arıcıyı haksız rekabete mahkum ettiğini savunuyordu. Kıbrıs Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri de, bu 'bulanık' piyasayı düzeltmek için yasal düzenlemeyi öncülük etti.
**"Süzme Bal" İbaresi Yasaklanıyor**
Yeni "2025 Bal Yönetmeliği"nin kalbinde, ürün etiketlerinde 'süzme bal' ifadesinin tamamen yasaklanması yer alıyor. Revize edilen çerçeveye göre, bu tanımlama artık yalnızca polen gibi balın doğal bileşenlerinin çıkarıldığı işlemlerden geçmiş -ki bu genellikle düşük kaliteyle ilişkilendirilir- ballar için kullanılabilecek. Ayrıca yasa, tüm balların coğrafi kökeninin açıkça belirtilmesini ve herhangi bir karışım içeren üründe, içindeki gerçek balın kesin yüzdesinin beyan edilmesini zorunlu kılıyor.
Belki de en çarpıcı reform, 'pastacılık balı'nın yasal tanımının genişletilmesi. Bu kategori, artık içinden yabancı organik veya inorganik maddelerin ve önemli miktarda polenin çıkarıldığı balları açıkça kapsayacak. Bu sınıflandırmayı genişleterek yetkililer, daha düşük kalitedeki ürünler için ayrı ve regüle edilmiş bir kategori oluşturuyor, böylece saf, katkısız bal pazarını koruma altına alıyor.
**"Tüketici Aldanıyor"**
Kıbrıs Arıcılar Birliği Başkanı Polydoros Costas, düzenlemeleri memnuniyetle karşıladı. Costas, "Tüketici satın aldığı ürünün içinde bal olduğunu sanıyor. Oysa içinde bir tatlandırıcı, biraz aroma olan sıvı bir madde tüketiyor. Mevcut birçok ürün gerçek bal ürünü teşkil etmiyor" diyerek sektördeki sıkıntıyı özetledi.
**Piyasa İçin Zorlu Uyum Süreci**
Yasanın sektöre pratik etkileri oldukça büyük. İthalatçılar ve yerel üreticilere, yasa yürürlüğe girdikten sonra tedarikçilerinden detaylı bilgi almak ve paketlerini yeni katı kriterlere uygun şekilde yeniden tasarlamak için altı aylık bir geçiçi süre tanındı. 14 Haziran 2025 sonrasında ise Sağlık Hizmetleri aktif denetim ve uygulamaya geçecek; kurallara uymayan ürünler raflardan kaldırılacak.
Bu yasal paketin, Kıbrıs gıda sektörü üzerinde derin bir etki yaratması bekleniyor. Tüketici, artan şeffaflık sayesinde doğru köken ve içerik bilgisiyle alışveriş yapabilecek. Yerel arıcı içinse düzenlemeler, daha adil bir rekabet ortamı ve emeğinin hak ettiği değeri koruyan bir kalkan vadediyor. Uygulama tarihi yaklaştıkça, odak sektörün uyum sağlama çabasına ve Kıbrıs'ın bal kalitesini yeniden tanımlama ve savunma çabasının başarısını belirleyecek olan sıkı denetime kayacak.