Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, έκανε νέα διπλωματική επίθεση, προτείνοντας κατ' ευθείαν στην Τουρκία την έναρξη απευθείας διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ) μεταξύ των δύο χωρών. Η κίνηση αυτή έρχεται σε απάντηση των πρόσφατων επικρίσεων της Άγκυρας για τη συμφωνία ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου, η οποία μόλις επικυρώθηκε. Μιλώντας σε εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Κύπριος Πρόεδρος τόνισε ότι η χώρα μας, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών, σέβεται πάντοτε το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, με αναφορά στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982.
Ο κ. Χριστοδουλίδης εξέφρασε την προθυμότητα της κυβέρνησής του να χρησιμοποιήσει το ίδιο νομικό πλαίσιο που εφάρμοσε και στις προηγούμενες διαπραγματεύσεις με γειτονικά κράτη. Η πρόταση αυτή έρχεται σε ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο γεωπολιτικό περιβάλλον, όπου τα θαλάσσια σύνορα παραμένουν ένα από τα πιο «καυτά» θέματα στις σχέσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Επίσης, απάντησε σε δηλώσεις ηγετών της Τουρκικής Κοινότητας, υπογραμμίζοντας ότι αυτές δεν θα επηρεάσουν τη στρατηγική της Δημοκρατίας της Κύπρου όσον αφορά τη θαλάσσια κυριαρχία και την ευρύτερη διπλωματική της δράση.
Όσον αφορά στην ειρηνευτική διαδικασία, ο Πρόεδρος επανέλαβε την προθυμότητα της Κύπρου να επαναλάβει τις συνομιλίες από το σημείο που είχαν κοπεί στο Κραν-Μοντάνα, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, με στόχο μια ολοκληρωμένη και βιώσιμη λύση για το κυπριακό. Δήλωσε ακόμη ότι, ακόμα και κατά τη διάρκεια της προεδρίας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το ωράριο της χώρας μας θα παραμείνει ανοιχτό για ουσιαστικό διάλογο με την τουρκική πλευρά.
Από την άλλη πλευρά, οι αντιδράσεις από αξιωματούχους της Τ/Κ κοινότητας υπενθυμίζουν το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές. Ο Πρόεδρος της Συνέλευσης της Βόρειας Κύπρου, Ζιγιά Οζτούρκλερ, απάντησε δριμύτατα σε όσα χαρακτήρισε «εθνικιστική ρητορεία» της ελληνόκυπρης ηγεσίας. Στη δήλωσή του, τόνισε ότι οι αξιώσεις για επικυριαρχία αγνοούν τα «γεγονότα στο έδαφος», αναφερόμενος στην τουρκική στρατιωτική παρουσία και τους οικισμούς ως στοιχεία που καθιέρωσαν μια νέα μόνιμη πραγματικότητα.
Ο κ. Οζτούρκλερ χρησιμοποίησε εθνικά σύμβολα και την ιστορία των αγώνων της Τ/Κ κοινότητας για να υποστηρίξει την αποφασιστικότητά της, απορρίπτοντας παράλληλα τον ελληνόκυπρο αφηγητή ως «παραποιημένο». Το λόγο του τόνισε τη σύνδεση της Τ/Κ κοινότητας με την Τουρκία ως ασπίδa προστασίας έναντι πιέσεων, ιδιαίτερα από ευρωπαϊκούς μηχανισμούς. Αυτή η αντιπαράθεση δείχνει ξεκάθαρα πώς οι συζητήσεις για την ΑΟΖ παραμένουν άρρηκτα συνδεδεμένες με το άλυτο πολιτικό πρόβλημα του νησιού.
Σε μια προσπάθεια να δώσει νέα πνοή στη διαδικασία, ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε τις πρόσφατες διαβουλεύσεις του στο Βερολίνο, όπου συζήτησε τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Σημείωσε τη σημαντική διπλωματική επιρροή που ασκεί η Γερμανία στην τουρκική ηγεσία και αποκάλυψε ότι παρουσίασε συγκεκριμένες προτάσεις για γερμανομεσολάβηση. Με τον τουρκικό ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν να επισκέπτεται σύντομα τη Γερμανία, η Λευκωσία περιμένει να ενημερωθεί για τυχόν ουσιαστικά αποτελέσματα από αυτές τις επαφές υψηλού επιπέδου.
Οι ταυτόχρονες αυτές εξελίξεις αποτελούν ένα σύνθετο διπλωματικό παζάρι, όπου τα νομικά πλαίσια συναντούν ιστορικές πικρίες και σύγχρονες ισορροπίες δυνάμεων. Καθώς τα συμφέροντα για την εξερεύνηση ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο εντείνονται, η διευθέτηση των ορίων κρύβει σημαντικές προοπτικές για την περιφερειακή σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Και οι δύο πλευρές φαίνεται να προετοιμάζονται για πιθανές διαπραγματεύσεις, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν τις αξιώσεις τους μέσω εσωτερικής ρητορείας και δημιουργίας συμμαχιών.