**Εδιμβούργο, Ηνωμένο Βασίλειο** – Μετά από μια σπαρακτική επιδημία που αποδεκάτισε τους πληθυσμούς των αιλουροειδών, μια ομάδα ερευνητών από το Ηνωμένο Βασίλειο κατάφερε επιτέλους να διαλευκάνει την αιτία της καταστροφικής έξαρσης του 2023, η οποία έμεινε γνωστή στην καθομιλουμένη ως «κορονοϊός της γάτας». Επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου ταυτοποίησαν μια νέα, μεταλλαγμένη μορφή ενός κοινού κορονοϊού των αιλουροειδών ως τον υπαίτιο για τη λευχαιμική λοιμώδη περιτονίτιδα (FIP) – μια εξαιρετικά μεταδοτική και θανατηφόρα ασθένεια που σάρωσε την Κύπρο. Η σημαντική αυτή ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό *Nature*, προσφέρει κρίσιμες πληροφορίες για ένα κτηνιατρικό αίνιγμα που ταλαιπώρησε οργανώσεις προστασίας ζώων και ιδιοκτήτες κατοικιδίων.
Η ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων FIP, που ξεκίνησε το 2023, οδήγησε σε πρωτοφανή αριθμό θανάτων γατών από την επιθετική νόσο. Κτηνίατροι στην Κύπρο περιέγραψαν μια απελπιστική κατάσταση, με ζώα να χάνονται «το ένα πίσω από το άλλο», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κτηνίατρος Κυριάκος Κυριακίδης από την κτηνιατρική κλινική V3ts στη Λάρνακα. Η κλίμακα της κρίσης ήταν πρωτόγνωρη. Ο Δήμος Αγιομαμίτης, επικεφαλής της Cat P.A.W.S. Cyprus, μιας κορυφαίας οργάνωσης προστασίας ζώων, συμφώνησε, δηλώνοντας: «Ασχολούμαι με αδέσποτα 30-35 χρόνια. Δεν είχαμε ποτέ τέτοια επιδημία, σε τέτοια κλίμακα.» Ο υψηλός ρυθμός θνησιμότητας και η ταχεία εξάπλωση της νόσου προκάλεσαν ευρεία ανησυχία και σημαντική κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για απαντήσεις.
Η έρευνα, με επικεφαλής τον Δρ. Χαράλαμπο Αττίπα και τους συναδέλφους του στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, εμβάθυνε στη γενετική σύσταση του υπεύθυνου ιού. Τα ευρήματά τους αποκαλύπτουν ότι η επιδημία πυροδοτήθηκε από μια σημαντική μετάλλαξη σε έναν κορονοϊό των αιλουροειδών, ο οποίος μέχρι τότε ήταν σε μεγάλο βαθμό ακίνδυνος. Αυτή η γενετική αλλαγή μετέτρεψε τον ιό σε έναν παθογόνο παράγοντα ικανό να προκαλέσει FIP, μια κατάσταση που συνήθως συνδέεται με λιγότερο μεταδοτικές μορφές της νόσου. Κρίσιμης σημασίας είναι ότι το μεταλλαγμένο στέλεχος που εντοπίστηκε ήταν εντελώς νέο, μια ανασυνδυασμένη παραλλαγή που δεν είχε προηγουμένως καταγραφεί πουθενά στον κόσμο.
Οι συνέπειες αυτής της έρευνας είναι σημαντικές, όχι μόνο για την κτηνιατρική επιστήμη, αλλά και για την ευζωία των ζώων. Η επιδημία εκτιμάται ότι κόστισε τη ζωή περίπου 300.000 γατών στην Κύπρο, ένα συντριπτικό πλήγμα για τον πληθυσμό των αιλουροειδών του νησιού. Η δημοσίευση στο *Nature* αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο, καθώς είναι η πρώτη εργασία που αφορά ασθένεια κατοικιδίου ζώου που δημοσιεύεται στο εν λόγω κύρος περιοδικό εδώ και σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Η κατανόηση του πώς ένας προηγουμένως ήπιος ιός θα μπορούσε να μεταλλαχθεί σε μια τόσο τρομακτική απειλή είναι ζωτικής σημασίας για την προληπτική παρακολούθηση ασθενειών και την ετοιμότητα της παγκόσμιας κτηνιατρικής κοινότητας, διασφαλίζοντας ότι μια τέτοια τραγική επιδημία δεν θα επαναληφθεί.