**Μπελέμ, Βραζιλία** – Καθώς οι αντιπρόσωποι συγκεντρώνονται στο Μπελέμ της Βραζιλίας για την COP30, μια αισθητή απογοήτευση πλανάται στον αέρα, με τις προσδοκίες για ουσιαστικές εξελίξεις να έχουν καταρρεύσει. Η σύγκλιση μιας επιβραδυνόμενης παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης, η επαναξιολόγηση των προτεραιοτήτων των επιχειρήσεων προς την ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομική προσιτότητα, και μια συντονισμένη προσπάθεια συντηρητικών φατριών να διαβρώσουν θεμελιώδη δικαιώματα, συνθέτουν ένα ζοφερό σκηνικό για άμεση δράση για το κλίμα και ευρύτερη ανθρώπινη ευημερία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό την προεδρία Τραμπ, έχουν σηματοδοτήσει μια συνέχιση της απομάκρυνσης από τις προηγούμενες κλιματικές δεσμεύσεις τους, κυρίως μέσω της αποχώρησής τους από τη Συμφωνία του Παρισιού. Αυτή η στάση, σε συνδυασμό με την ευρύτερη παγκόσμια τάση αύξησης της ενεργειακής ζήτησης που επιβάλλει συνεχιζόμενη εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, έχει μεταβάλει ριζικά τον δημόσιο διάλογο γύρω από την απανθρακοποίηση. Η αναμενόμενη στροφή μακριά από τις ρυπογόνες πηγές ενέργειας εξελίσσεται με ρυθμό πολύ βραδύτερο από τον αρχικά προβλεπόμενο, προκαλώντας μια πραγματιστική, αν και αμφιλεγόμενη, επανεξέταση της εφικτότητας επίτευξης καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Κατά συνέπεια, το επίκεντρο της COP30 είναι πιθανό να μετατοπιστεί από το φιλόδοξο όριο της 1,5°C αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας προς έναν πιο εφικτό, αν και ακόμα επισφαλή, στόχο περιορισμού της αύξησης σε "πολύ κάτω από 2°C".
Αυτή η μετατόπιση των παγκόσμιων προτεραιοτήτων αντικατοπτρίζεται σε εθνικό επίπεδο. Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει αναγνωρίσει την κλιμακούμενη απειλή της κλιματικής αλλαγής, ιδίως των ακραίων καιρικών φαινομένων. Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε στη Μαδρίτη μια σημαντική πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός εθνικού δικτύου κλιματικών καταφυγίων σε δημόσια κτίρια πριν από το επόμενο καλοκαίρι. Αυτό το προληπτικό μέτρο, ενισχυμένο με 20 εκατομμύρια ευρώ για την πρόληψη πλημμυρών και πυρκαγιών σε ευάλωτες μικρές πόλεις, υπογραμμίζει μια πραγματιστική προσέγγιση στην άμεση ανθρώπινη ευημερία απέναντι σε ολοένα και πιο συχνές και έντονες καύσωνες. Ο ίδιος ο Σάντσεθ επισήμανε τη σκληρή πραγματικότητα: "Οι καταστροφικές ξηρασίες και οι καύσωνες δεν είναι πλέον σπάνιοι. Κάποια καλοκαίρια, δεν αντιμετωπίζουμε ξεχωριστά κύματα, αλλά ένα μεγάλο καύσωνα που εκτείνεται από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο. Αυτή είναι πλέον η νέα κανονικότητα."
Ωστόσο, αυτή η εστίαση στην προσαρμογή και τον "ενεργειακό πραγματισμό" λαμβάνει χώρα στο φόντο μιας πιο ύπουλης παγκόσμιας τάσης: τη συστηματική υπονόμευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της υγείας, ιδίως της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Υπερσυντηρητικές ομάδες, όπως η Family Watch International και η Alliance Defending Freedom, δραστηριοποιούνται στο lobbying κυβερνήσεων και υποστηρίζουν δικαστικές προσφυγές για την ανατροπή της προόδου σε θέματα αμβλώσεων, δικαιωμάτων LGBTQ+ και ολοκληρωμένης σεξουαλικής εκπαίδευσης. Η επίδραση αυτού του κινήματος κατά των δικαιωμάτων, συχνά χρηματοδοτούμενου από καλά εφοδιασμένες χριστιανικές οργανώσεις με έδρα τις ΗΠΑ, γίνεται αισθητή σε όλες τις ηπείρους, δημιουργώντας σημαντικά κενά σε ουσιώδεις υπηρεσίες, ειδικά για γυναίκες και κορίτσια.
Η Κίνα, αντιμέτωπη με μια ραγδαία πτώση του ποσοστού γεννήσεων, έχει υιοθετήσει μια σειρά από πολιτικές για την ενθάρρυνση των γεννήσεων, ενώ ταυτόχρονα επιβάλλει φόρο 13% στον ΦΠΑ για τα αντισυλληπτικά. Αυτή η αντίφαση μεταξύ προγεννητικών πολιτικών και δημοσιονομικών μέτρων που θα μπορούσαν ακούσια να εμποδίσουν την πρόσβαση στην οικογενειακή πληροφόρηση, αναδεικνύει το περίπλοκο τοπίο της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Ο αντίκτυπος αυτών των αποκλινουσών προτεραιοτήτων – μια συγκρατημένη προσέγγιση στην κλιματική δράση και μια επιθετική άμυνα των παραδοσιακών κοινωνικών δομών – παραμένει αβέβαιος, αλλά η τρέχουσα πορεία υποδηλώνει έναν δύσκολο δρόμο μπροστά.