Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στρέφει τα προβολείς, και όχι με ευχάριστο τρόπο, προς την Κύπρο. Σε επίσημη κίνηση που αποτελεί «κίτρινη κάρτα» πριν από την παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ, η Βρυξέλλη ζητά άμεσες διορθώσεις για σοβαρά ελλείμματα στην ασφάλεια και την επιτήρηση στα διεθνή αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι παράλειψεις στον πυρήνα του τουριστικού μοχλού του νησιού δεν γίνονται πλέον ανεκτές.
Πρόκειται για τη δεύτερη φάση της διαδικασίας παράβασης, που ξεκίνησε μετά από επιθεώρηση του ευρωπαϊκού οργανισμού ασφάλειας αεροπορίας το 2020. Παρά την αρχική προειδοποίηση που στάλθηκε στη Λευκωσία τον Νοέμβριο, η Επιτροπή κρίνει ότι τα μέτρα που ελήφθησαν ήταν ανεπαρκή. Η νέα «αιτιολογημένη γνώμη» που εκδόθηκε είναι το τελεσίγραφο: η Κύπρος έχει δύο μήνες να ανταποκριθεί ουσιαστικά, διαφορετικά το θέμα θα οδηγηθεί στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, με κίνδυνο βαριών οικονομικών κυρώσεων.
Οι ανησυχίες είναι διπλές και βαθιάς ρίζας. Πρώτον, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι κυπριακές αρχές απέτυχαν να διασφαλίσουν ότι ο φορέας διαχείρισης των δύο αεροδρομίων εφαρμόζει πλήρως και σωστά τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς ασφαλείας στους χειρισμούς εδάφους. Ειδικότερα, τα εγχειρίδια λειτουργίας των αεροδρομίων – τα «βίβλια» που καθορίζουν κάθε διαδικασία, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων υπηρεσιών διάσωσης και πυρόσβεσης – δεν είναι σύμφωνα με τα απαιτούμενα πρότυπα.
Δεύτερον, και ίσως πιο ανησυχητικό, η Βρυξέλλη εκφράζει βαθιά αμφιβολία για την ίδια την ικανότητα του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας της Κύπρου να ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο. Σύμφωνα με τη διαπίστωσή της, το τμήμα αυτό **«δεν διαθέτει επαρκή προσωπικό με τις απαιτούμενες τεχνικές εξειδικεύσεις»** σε όλους τους απαραίτητους τομείς για να εκπληρώσει το θεσμικό του ρόλο ως εποπτικού φορέα. Με απλά λόγια, ο φύλακας ίσως να μην έχει τα μέσα να ελέγξει σωστά τον φρουρούμενο.
Η χρονική συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι πιο ευαίσθητη. Το θέμα της ασφάλειας στην περιοχή είναι έντονο, όπως φάνηκε νωρίτερα φέτος όταν ισραηλινές αεροπορικές εταιρείες αναστάτωσαν τα δρομολόγιά τους προς την Πάφο μετά από πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών τους, ενώ αναφέρθηκε και η παρουσία ισραηλινού πολεμικού πλοίου κοντά στη Λάρνακα. Αυτές οι κινήσεις υπενθυμίζουν δριμύτατα ότι η ανατολική Μεσόγειος παραμένει γεωπολιτικά «καυτή» ζώνη, όπου η αεροπορική ασφάλεια είναι ζήτημα υψίστης εθνικής και διεθνούς σημασίας.
Η κυπριακή κυβέρνηση βρίσκεται, λοιπόν, αντιμέτωπη με μια σύνθετη δοκιμασία που απαιτεί άμεση δράση σε δύο επίπεδα. Από τη μία, πρέπει να επιβάλει άμεσες και ελέγξιμες διορθώσεις στη λειτουργία των αεροδρομίων. Από την άλλη, πρέπει να ενισχύσει δραστικά το θεσμικό σθένος και την τεχνική εμπειρογνωμοσύνη του εποπτικού της φορέα. Ο χρόνος λήγει, και οι παρατηρητές – από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μέχρι τους επαγγελματίες της αεροπορίας – παρακολουθούν. Για τη χώρα που βασίζεται στον τουρισμό, η εμπιστοσύνη των επιβατών και των εταιρειών είναι το παν. Η απάντηση της Λευκωσίας θα πρέπει να είναι γρήγορη, ουσιαστική και χωρίς «αλλά».