Σε μια κρίσιμη καμπή του πολέμου, που πλησιάζει τα δυόμισι χρόνια, ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έδειξε υπό συνθήκες διαθεσιμότητα για διεξαγωγή εθνικών εκλογών. Αυτή η πολιτική πρόταση έρχεται σε στιγμή που ρωσικές δυνάμεις εντείνουν μια μεγάλη επίθεση στο ανατολικό μέτωπο, δημιουργώντας έναν ιδιαίτερα πολύπλοκο ισορροπητή. Ταυτόχρονα, η διπλωματία κινείται σε υψηλούς ρυθμούς, με νέα ευρωπαϊκά κεφάλια και τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να συζητούν μια πρωτοβουλία ειρήνης από την Ουάσιγκτον.
Η ιδέα εκλογών στην Ουκρανία, που απαιτείται εδώ και καιρό από τη Μόσχα και τώρα συζητιέται και με Αμερικανούς αξιωματούχους, είναι γεμάτη με τεράστια εμπόδια. Η χώρα λειτουργεί υπό στρατιωτικό νόμο από την πλήρη εισβολή του Φεβρουαρίου του 2022, γεγονός που νομικά αποκλείει τις εκλογές. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι μια ψηφοφορία θα μπορούσε θεωρητικά να οργανωθεί σε δύο με τρεις μήνες, αλλά μόνο εάν οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκοί σύμμαχοί της εγγυηθούν την ασφάλεια της διαδικασίας – ένα αίτημα εξαιρετικά πολύπλοκο εν μέσω ενεργών εχθροπραξιών.
Αυτή η πολιτική κίνηση διαδραματίζεται πάνω στον αμείλικτο ρυθμό των μαχών. Σύμφωνα με ουκρανικές εκτιμήσεις, η ρωσική διοίκηση έχει συγκεντρώσει περίπου 156.000 στρατιώτες κοντά στην στρατηγικά ζωτική πόλη Πόκροβσκ, στο ανατολικό μέτωπο. Σε μια σημαντική κλιμάκωση, ρωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν πρόσφατα την μεγαλύτερη μηχανοκίνητη επίθεσή τους απευθείας εναντίον της πόλης, με μια μεραρχία τριάντα περίπου τεθωρακισμένων οχημάτων. Η μάχη για το Πόκροβσκ είναι καθοριστική για το ρωσικό στόχο κατάληψης ολόκληρης της περιοχής του Ντονμπάς· η πτώση της θα αποτελούσε μια σημαντική στρατηγική και συμβολική νίκη για το Κρεμλίνο.
Παράλληλα, οι διπλωματικές γραμμές ζωντανεύουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διανείμει ένα λεπτομερές σχέδιο ειρήνης. Αν και δεν έχει δημοσιοποιηθεί, πληροφορίες υποδεικνύουν ότι το πλαίσιό του περιλαμβάνει τη δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης κατά μήκος του παρόντος μετώπου, εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία ανάλογες με το άρθρο συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, και μια προτεινόμενη χρονοδιάγραμμα ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2027. Το Κίεβο έχει ήδη υποβάλει επίσημα τις αντιδράσεις του.
Σε μια αξιοσημείωτη ένδειξη διατλαντικής συνεργασίας, ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός Σερ Κιρ Στάρμερ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς πραγματοποίησαν κοινή τηλεδιάσκεψη με τον πρόεδρο Τραμπ. Μετά τη συζήτηση, τα γραφεία τους εξέδωσαν ενιαία δήλωση, σημειώνοντας ότι «η εντατική εργασία για το σχέδιο ειρήνης συνεχίζεται και θα συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες». Αυτή η συγκεντρωτική διπλωματική ώθηση υπογραμμίζει το αίσθημα βιασύνης που διακατέχει τις δυτικές πρωτεύουσες για μια διαπραγματευμένη λύση.
Οι αναλυτές παρατηρούν ότι αυτές οι ταυτόχρονες εξελίξεις δημιουργούν ένα επισφαλές και διασυνδεδεμένο τοπίο. Ο Ουκρανός πολιτικός αναλυτής Βολοντίμιρ Φέσενκο υποστηρίζει ότι η μανιακή ρωσική στρατιωτική πίεση σε μέτωπα όπως το Πόκροβσκ σχεδιάζεται σκόπιμα να αποδυναμώσει την άμυνα του Κιέβου και, κατ' επέκταση, την διαπραγματευτική του ισχύ. Τα λογιστικά και νομικά εμπόδια για εκλογές – που απαιτούν νέα νομοθεσία, διεθνείς παρατηρητές και πιθανώς εκεχειρία – παραμένουν τρομακτικά.
Η σύγκλιση της μάχης, των υπό όρους πολιτικών προσφορών και της εντατικοποιημένης διπλωματίας σηματοδοτεί μια δυνητικά καθοριστική φάση. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από το αν οι στρατιωτικές πραγματικότητες στο έδαφος του Ντονμπάς θα υπαγορεύσουν τους όρους της διπλωματίας, ή αν εξωτερικές πολιτικές και στρατιωτικές εγγυήσεις μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για μια διαδικασία που διατηρεί την ουκρανική κυριαρχία. Οι επόμενες εβδομάδες θα δοκιμάσουν την ανθεκτικότητα της ουκρανικής άμυνας και την ουσία της δέσμευσης της διεθνούς κοινότητας για μια βιώσιμη ειρήνη.