Μια κατατρεγμένη εικόνα «καταρρεύουσας τάξης και αξιοπρέπειας» αποκαλύπτει επιβεβαιωμένα έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις Φυλακές της Κύπρου, αναγκάζοντας την κυβέρνηση της χώρας να αναζητήσει άμεσες λύσεις. Η Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT), μετά από αιφνιδιαστική επίσκεψη τον Απρίλιο του 2025, καταγράφει μια δηλητηριώδη μείξη σοβαρής υπερπλήρωσης, κρίσιμης έλλειψης προσωπικού και αλόγιστης βίας στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, συνθήκες που χαρακτηρίζονται σαφώς ως απάνθρωπες και εξευτελιστικές.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν σήμερα, ζωγραφίζουν ένα ίδρυμα σε βαθιά κρίση. Ο πληθυσμός των φυλακών έχει ξεπεράσει το διπλάσιο της ονομαστικής χωρητικότητας, με κρατούμενους να στριμώχνονται σε κελιά μικρότερα των έξι τετραγωνικών μέτρων. Αυτή η ακραία συνωστισμό επιδεινώνεται από ένα χρόνιο και καταστροφικό έλλειμμα φρουρών, το οποίο η έκθεση αναγνωρίζει ως ριζική αιτία της κατάρρευσης του ελέγχου. Η εξουσία, στην πράξη, έχει παραχωρηθεί σε παρατάξεις κρατουμένων, τροφοδοτώντας ένα περιβάλλον όπου εγκληματικές επιχειρήσεις οργανώνονται από μέσα και η βία είναι ενδημική.
Οι λεπτομέρειες του κειμένου είναι ιδιαίτερα σοκαριστικές. Λόγω έλλειψης επιτήρησης τη νύχτα, οι κρατούμενοι σε περισσότερα από τα μισά τμήματα στερούνται πρόσβασης σε τουαλέτες, αναγκάζονται να χρησιμοποιούν μπουκάλια και πλαστικά σακούλια – μια πρακτική που η CPT χαρακτήρισε ρητά «εξευτελιστική». Επιπλέον, η έκθεση αναφέρει «αλαρμιστικά υψηλή» συχνότητα επιθέσεων μεταξύ κρατουμένων, μια ζοφερή πραγματικότητα που υπογραμμίζεται από μια πρόσφατη δολοφονία. Οι συνθήκες για τους ανηλίκους κρατούμενους περιγράφηκαν ως εντελώς ακατάλληλες: παιδιά κρατούνται σε κελιά μούχλας, χωρίς εκπαιδευτικές δραστηριότητες, αναφέροντας αίσθημα πείνας, κρύου και βαθιάς παραμέλησης.
Η δημοσίευση προκάλεσε άμεσες εσωτερικές αντιδράσεις. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης της Κύπρου, Κώστας Φιτήρης, ανακοίνωσε άμεση προσωπική επίσκεψή του στις εγκαταστάσεις, σηματοδοτώντας την πολιτική ανησυχία. Από την πλευρά τους, το συνδικαλιστικό όργανο των φρουρών, η Πασύδυ, εξέδωσε καυστική δήλωση, δηλώνοντας πως οι «συνεχείς συγκρούσεις, οι δολοφονίες και οι εγκληματικές υποθέσεις που σχεδιάζονται μέσα στις φυλακές είναι ντροπή για ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου». Αυτή η αντίληψη αντανακλά την απώλεια ψυχικού φορτίου του προσωπικού, που λειτουργεί καθημερινά σε ένα περιβάλλον που η CPT περιέγραψε ως «εκρηκτική κρίση ασφαλείας».
Οι αναλυτές επισημαίνουν τις συστημικές δικαστικές πρακτικές, που επιβάλλουν εύκολα ποινές κάθειρξης, ως βασικό παράγοντα της υπερπλήρωσης. Οι άμεσες προτάσεις της CPT περιλαμβάνουν άμεση προσλήψεων και εκπαίδευση προσωπικού, ολοκληρωτική αναθεώρηση πρωτοκόλλων πρόληψης βίας και την επείγουσα μεταφορά ανηλίκων σε άλλες δομές. Η ευρύτερη εμβέλεια της έκθεσης, που εξέτασε και αστυνομικές κατασχέσεις και κέντρα υποδοχής μεταναστών, υποδηλώνει ευρύτερα συστημικά προβλήματα σε όλη την υποδομή κράτησης της χώρας. Η πίεση πλέον είναι μεγάλη στις κυπριακές αρχές να μετατρέψουν αυτή τη διεθνή επίπληξη σε απτά και άμεσα μέτρα, πριν η δέσμευση της χώρας για τα ευρωπαϊκά πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά.