Τα τελευταία οικονομικά δεδομένα για τον Νοέμβριο σκιαγραφούν μια εικόνα προσεκτικής ανθεκτικότητας, σε μια χώρα που βρίσκεται σε σταθερή, αλλά αμφίδρομη πορεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου (CypERC), οι βασικοί δείκτες προβλέπουν συνεχή ανάπτυξη, αλλά η αυξημένη ενεργειακή φτώχεια και οι διακυμάνσεις στον τομέα των υπηρεσιών θυμίζουν ότι η πορεία δεν είναι ομαλή.
Ο Σύνθετος Δείκτης Προπορευόμενων Οικονομικών Ενδείξεων παρουσίασε ετήσια αύξηση 1,8% τον Νοέμβριο, διατηρώντας το θετικό ρεύμα των δύο προηγούμενων μηνών. Η ώθηση προέρχεται κυρίως από τον θετικό κλίμα των επιχειρήσεων, τις εντυπωσιακές αφίξεις τουριστών και την ζωντανή κίνηση στο λιανικό εμπόριο και τις πωλήσεις ακινήτων. Ωστόσο, η συνολική εικόνα πήρε μια «δόση ρεαλισμού» από τη μείωση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, προσαρμοσμένης στις καιρικές συνθήκες.
Εδώ κρύβεται η διπλή πραγματικότητα. Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος υποχώρησε ελαφρά στους 104,0 βαθμούς από 104,1 τον Οκτώβριο. Αυτή η μικρή πτώση, όμως, κρύβει σημαντικές μεταβολές ανά τομέα: το κλίμα βελτιώθηκε στο εμπόριο λιανικής, στις κατασκευές, στη βιομηχανία και στους καταναλωτές, αλλά επιδεινώθηκε στον κυρίαρχο τομέα των υπηρεσιών. Το καλύτερο νέο ίσως είναι η συνεχής πτώση του Δείκτη Οικονομικής Αβεβαιότητας, που έφτασε τα 10,9 μονάδες, κυρίως χάρη στη μείωση της αβεβαιότητας στους πολίτες.
Στο ενεργειακό μέτωπο, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) ανακοίνωσε καθαρό κέρδος ύψους 37,3 εκατομμυρίων ευρώ για το 2024, ελαφρώς υψηλότερο από τα 36,1 εκατομμύρια ευρώ του προηγούμενου έτους. Βασικός παράγοντας ήταν η μείωση του κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 45 εκατομμύρια ευρώ. Η εταιρεία στρέφει αυτά τα κεφάλαια σε κρίσιμες επενδύσεις: 45 εκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί για την υποδομή του δικτύου και υπεγράφη συμβόλαιο 50 εκατομμυρίων ευρώ για σύστημα έξυπνων μετρητών.
Αυτή η ευνοϊκή εικόνα της ΑΗΚ έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την κοινωνική πραγματικότητα. Τα επίσημα στοιχεία είναι αμείλικτα: το ποσοστό νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν ενεργειακή φτώχεια εκτινάχθηκε στο 17,5% το 2023, από 15,1% το 2022. Προσπαθώντας να ηρεμήσει το κοινό, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΗΚ, Γιώργος Πέτρου, διέψευσε τις εκτιμήσεις για αύξηση τιμολογίου ηλεκτρικού ρεύματος της τάξης του 13%.
Το μέλλον, ωστόσο, απαιτεί μακροπρόθεσμες λύσεις. Η εθνική στρατηγική εστιάζει στην αποθήκευση ενέργειας. Ένα σύστημα ισχύος 120 μεγαβάτ αναμένεται να λειτουργήσει μέχρι τον Ιούνιο του 2026. Ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, όμως, έθεσε τον πραγματικό στόχο: «Θα απαιτηθούν τουλάχιστον 600MW δυναμικότητας αποθήκευσης έως το 2030».
Συνολικά, η κυπριακή οικονομία περπατάει σε δύο παράλληλα μονοπάτια. Το ένα δείχνει προς την ανάπτυξη και τη μείωση της αβεβαιότητας. Το άλλο αντιμετωπίζει την πίεση της ακριβοζωίας και τις ανισότητες μεταξύ των τομέων. Η κερδοφορία της ΑΗΚ είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για τη μετάβαση, αλλά η πραγματική πρόκληση παραμένει κοινωνική: η ενέργεια πρέπει να γίνει και προσιτή, όχι μόνο έξυπνη.