Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε στο τραπέζι μια πρωτοποριακή πρόταση, που στοχεύει στη μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα της Ουκρανίας μέσω της αξιοποίησης των κερδών από τα «παγωμένα» ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία. Το σχέδιο, που ανακοινώθηκε την Τετάρτη, στοχεύει να δώσει στην Κίεβο έως και 90 δισεκατομμύρια ευρώ σε διάστημα δύο ετών από το 2026, ποσό που υπολογίζεται ότι θα καλύψει το μεγαλύτερο μέρος του προβλεπόμενου ελλείμματος του ουκρανικού προϋπολογισμού. Η πρωτοβουλία αποτελεί μια σημαντική κλιμάκωση της στρατηγικής του Μπλοκ για την ενίσχυση της άμυνας και της ανοικοδόμησης της χώρας, χτυπώντας παράλληλα απευθείας τα οικονομικά θεμέλια της μοσχοβίτικης στρατιωτικής εκστρατείας.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πλαισίωσε την κίνηση τόσο ως πρακτικό μέτρο όσο και ως στρατηγικό μήνυμα. «Αυξάνουμε το κόστος του πολέμου της Ρωσίας», δήλωσε, «και αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει ως ένας επιπλέον κίνητρος για τη Ρωσία να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Η πρόταση περιγράφει δύο βασικούς μηχανισμούς: ένα μεγάλο δάνειο της ΕΕ που θα συγκεντρωθεί από τις κεφαλαιαγορές, ή ένα πιο άμεσο «δάνειο για αποζημιώσεις», το οποίο θα εγγυηθεί ρητά από τα έκτακτα κέρδη των παγωμένων ρωσικών κυβερνητικών περιουσιακών στοιχείων. Τα στοιχεία αυτά, που κατασχέθηκαν μετά την εισβολή του 2022, κρατούνται κυρίως από το βελγικό clearing house Euroclear, με άλλους φορείς στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και την Κύπρο.
Οι νομικές και πολιτικές περιπλοκές του σχεδίου είναι σημαντικές, ιδίως λόγω των επιφυλάξεων που εξέφρασε το Βέλγιο, όπου εδρεύει η Euroclear. Οι βελγικές αρχές έχουν εκφράσει ανησυχίες για πιθανούς κινδύνους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και νομικές προκλήσεις, υποστηρίζοντας ότι τα ζητήματα αυτά, αν και αναγνωρισμένα από την Επιτροπή, δεν έχουν εξολοκλήρου διευθετηθεί. Η πρόταση πρέπει τώρα να διασχίσει μια πολύπλοκη διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ και των 27 κρατών μελών, απαιτώντας ομοφωνία για να προχωρήσει. Η φον ντερ Λάιεν τόνισε το όραμα της συλλογικής κατανομής του βάρους: «Προτείνουμε να καλύψουμε τα δύο τρίτα των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό είναι 90 δις ευρώ. Το υπόλοιπο θα πρέπει να καλυφθεί από διεθνείς εταίρους».
Παράλληλα, το ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο έδειξε περαιτέρω ευθυγράμμιση με τις προτεραιότητες της Κίεβου. Την Πέμπτη, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης πραγματοποίησε επίσκεψη στην ουκρανική πρωτεύουσα, παρουσιάζοντας μια φιλόδοξη ατζέντα για την επερχόμενη κυπριακή προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2026. Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει την αντίληψη ότι η Κύπρος μπορεί να εστιάσει κυρίως σε περιφερειακά μεσογειακά θέματα, ο Χριστοδουλίδης παρουσίασε 19 συγκεκριμένες προτάσεις στον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Μεταξύ αυτών, σχέδια για τη διοργάνωση επίσημης συνεδρίασης του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στην Κίεβο, τη διοργάνωση πολυάριθμων τεχνικών ομάδων εργασίας της ΕΕ σε ουκρανικό έδαφος και την προτεραιοποίηση του ζητήματος των απαχθέντων ουκρανών παιδιών. Οι συζητήσεις άγγιξαν και την επιβολή κυρώσεων, με τη Λευκωσία να ζητά, σύμφωνα με πληροφορίες, τη βοήθεια της Ουκρανίας για την αντιμετώπιση καταγγελιών για παρακάμψεις μέσω τουρκικών οντοτήτων.
Οι διπλές αυτές εξελίξεις υπογραμμίζουν μια ευρωπαϊκή στροφή προς πιο μόνιμους και θεσμικούς μηχανισμούς στήριξης της Ουκρανίας, πέρα από τις ad-hoc πακέτα βοήθειας. Η πρόταση χρηματοδότησης με βάση τα περιουσιακά στοιχεία, εάν υλοποιηθεί, θα θέσει ένα βαθύ προηγούμενο στο διεθνές δίκαιο και τη χρηματοπιστωτική πραγματικότητα, αξιοποιώντας ουσιαστικά τους πόρους του ίδιου του επιτιθέμενου για να βοηθήσει το θύμα. Καθώς το Μπλοκ ετοιμάζεται για έναν νέο θεσμικό κύκλο, η πρόκληση θα είναι να μετατρέψει αυτές τις τολμηρές προτάσεις σε νομικά ασφαλείς και ομοφώνως αποδεκτές πράξεις, εγγυώμενες ότι ο δρόμος της Ουκρανίας θα παραμείνει οχυρωμένος για τα επόμενα χρόνια.