Από το Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία, η Κυπριακή Δημοκρατία απογύμνωσε τη στρατηγική της για την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το πρώτο εξάμηνο του 2026. Σε μια σημαντική και επιμελώς σκηνοθετημένη εμφάνιση, ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, με στο πλευρό του την Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, παρουσίασε έναν φιλόδοξο χάρτη πορείας. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: η Κύπρος δεν πρόκειται να είναι ένας απλός «διαχειριστής» της τροχιάς, αλλά επιδιώκει να γράψει δικό της κεφάλαιο, θέτοντας τη βάση για μια «Αυτόνομη Ένωση».
Το πλαίσιο, βέβαια, είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Με τις φωτιές να καίγονται στην ανατολική Μεσόγειο και πέρα από αυτήν, η Λευκωσία θέλει να μετατρέψει τη γεωγραφική της ευαλωτότητα σε διπλωματικό πλεονέκτημα. Θα προσπαθήσει να λειτουργήσει ως γεωπολιτική γέφυρα, φιλοξενοντας το Απρίλιο του 2026 άτυπο Συμβούλιο ηγετών και Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. Σε μια κίνηση που δεν λείπει από τολμηρή συμβολική, η κυπριακή ηγεσία δήλωσε ότι θα προσκαλέσει και τον Τούρκο Πρόεδρο και Υπουργό Εξωτερικών. Μια πρόταση που ρίχνει το γάντι στην Άγκυρα, αναμένοντας απάντηση.
«Το όραμα της Προεδρίας μας είναι μια Αυτόνομη Ένωση, ικανή να προστατεύει τους πολίτες και τα συμφέροντά της, να υπερασπίζεται τα σύνορά της, να διαφυλάσσει τις αξίες της και να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την άμυνά της», δήλωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Αυτή η γενική αρχή θα μεταφραστεί σε προώθηση κρίσιμων θεμάτων, από τον Πολυετή Πλαίσιο Χρηματοδοτικής Προοπτικής και τη μεταναστευτική πολιτική, έως την ανταγωνιστικότητα και την ευρωπαϊκή άμυνα. Παράλληλα, η Λευκωσία σκοπεύει να φέρει στο προσκήνιο της ευρωπαϊκής ατζέντας και εθνικά της ζητήματα, όπως το Κυπριακό και η παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, τα οποία θα προσπαθήσει να «ευρωπαιοποιήσει», συνδέοντάς τα με ευρύτερες αρχές ασφάλειας.
Ένα ιδιαίτερο «περιβόλι» της κυπριακής προεδρίας θα είναι το πολιτιστικό. Με το νέο πρόγραμμα «Αγορά ΕΕ» και προϋπολογισμό 8,5 δισ. ευρώ, η Κύπρος θέλει να αναβαθμίσει δραματικά την πολιτιστική πολιτική της Ένωσης, αντικαθιστώντας προγράμματα όπως το «Δημιουργική Ευρώπη». Στόχος, σύμφωνα με την Υφυπουργό Πολιτισμού Βασιλική Κασιανού, είναι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας αλλά και η συστηματική καταπολέμηση της λαθραιοποιολογίας. Μια μεγάλης κλίμακας επένδυση στην «απαλή δύναμη» της Ευρώπης.
«Η ΕΕ βασίζεται στην κυπριακή Προεδρία», τόνισε η Ρομπέρτα Μέτσολα, μεταφέροντας τις προσδοκίες των Βρυξελλών. Τα επόμενα δύο χρόνια προετοιμασίας θα είναι κρίσιμα. Η εξάμηνη θητεία θα βάλει τη μικρή νησιωτική δημοκρατία στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού νομοθετικού μηχανισμού, από την ψηφιακή ασφάλεια των παιδιών έως την προσιτή στέγαση. Η Κύπρος φαίνεται να καταλαβαίνει ότι αυτή η προεδρία είναι μια ιστορική ευκαιρία: να προωθήσει τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες χωρίς να παραμελήσει τα δικά της γεωπολιτικά αγκάθια, πιέζοντας ήπια για μια νέα δυναμική με την Τουρκία και επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο της ΕΕ σε μια ανήσυχη γειτονιά. Το παιχνίδι μόλις ξεκίνησε.