Η Κύπρος βιώνει αυτήν την περίοδο μια ενδιαφέρουσα διπλή πραγματικότητα. Από τη μια πλευρά, σημείωσε μια εντυπωσιακή μείωση στον αριθμό των μεταναστών που φτάνουν στο νησί. Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της απένειμε επίσημα τον τίτλο του «προμεθόριου κράτους», που δείχνει ότι χρειάζεται την υποστήριξη της Ευρώπης. Αυτή η φαινομενική αντίφαση χαρακτηρίζει το σημερινό τοπίο στην Κύπρο, ενώ παράλληλα γίνονται και σημαντικές εσωτερικές αλλαγές.
Τα στατιστικά στοιχεία είναι ξεκάθαρα. Οι αφίξεις ανθρώπων χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα μειώθηκαν απότομα, φτάνοντας μόλις τις 2.281 το 2025. Αυτή είναι μια πτώση 87% σε σύγκριση με το ρεκόρ του 2022. Ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης, Νικόλας Ιωαννίδης, τονίζει συχνά αυτό το γεγονός, περιγράφοντας την πολιτική της κυβέρνησης ως «αποτελεσματική και αυστηρή». Ταυτόχρονα, οι επαναπατρισμοί αυξήθηκαν δραματικά, με περισσότερα από 10.000 άτομα να έχουν επιστραφεί στη χώρα καταγωγής τους φέτος.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει την κατάσταση με διαφορετικό μάτι. Η απόφασή της να συμπεριλάβει την Κύπρο σε ένα νέο «Ταμείο Αλληλεγγύης» δείχνει ότι το νησί δέχεται μια δυσανάλογα μεγάλη πίεση. Αυτό το ταμείο, που θα ξεκινήσει το 2026, έχει στόχο να μοιράσει τις ευθύνες μεταξύ των χωρών-μελών, είτε δέχοντάς τις αιτούντες άσυλο, είτε παρέχοντας οικονομική βοήθεια που ξεπερνά τα 600 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό είναι μια αναγνώριση ότι, παρά τις βελτιώσεις, το πρόβλημα παραμένει πολύ μεγάλο για το μέγεθος του νησιού.
Η στάση της κυπριακής κυβέρνησης φαίνεται και στα νούμερα των αιτήσεων ασύλου. Η Κύπρος έχει το μικρότερο ποσοστό χορήγησης ασύλου σε ολόκληρη την Ευρώπη, αφού μόνο 3 στους 10 αιτούντες λαμβάνουν κάποια μορφή προστασίας. Πρόκειται για μια πολιτική που είναι σκόπιμα αυστηρή.
Σε μια άλλη σημαντική εξέλιξη, οι κυπριακές αρχές σταμάτησαν το σύστημα των ξεχωριστών γκισέ για Τουρκοκύπριους στα σημεрия διέλευσης. Η αλλαγή αυτή εφαρμόστηκε στα τέλη Οκτωβρίου. Η αστυνομία δήλωσε ότι η προηγούμενη πρακτική «βασιζόταν στις συνθήκες της εποχής εκείνης». Πλέον, όλοι οι ταξιδιώτες περνούν από τα ίδια γκισέ, σε μια κίνηση που στοχεύει να κάνει τη διαδικασία πιο απλή και καλύτερη. Αυτό είναι ένα μικρό, αλλά σημαντικό, βήμα για την κανονικοποίηση των σχέσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Συνολικά, η Κύπρος περπατά με προσοχή σε ένα δύσκολο μονοπάτι. Ισορροπεί ανάμεσα στην αυστηρή εφαρμογή των νόμων και την ανθρώπινη διάσταση του ζητήματος, ανάμεσα στο να παρουσιάζεται ως «προστάτης» των ευρωπαϊκών συνόρων και στο να αναγνωρίζει ότι χρειάζεται – και της αξίζει – την ευρωπαϊκή στήριξη. Η λύση αυτού του παζλ απαιτεί και λογική και καρδιά.