Η μακροχρόνια διαμάχη για το Ακριβικό (COLA) στην Κύπρο φαίνεται ότι λύθηκε με μια συμφωνία που πολλοί την αποκαλούν ιστορική. Ωστόσο, αν κοιτάξουμε προσεκτικά, η πραγματικότητα μπορεί να είναι διαφορετική. Η απόφαση να επιστρέψει πλήρως η αύξηση των μισθών λόγω πληθωρισμού σε 24 μήνες παρουσιάζεται ως μια σημαντική μεταρρύθμιση. Το ερώτημα όμως παραμένει: για ποιους είναι πραγματικά καλή;
Το Ακριβικό είναι ένας αυτόματος τρόπος για να προστατεύονται οι μισθοί από τον πληθωρισμό. Παρόλο που φαίνεται σαν ένα σύστημα δίκαιο, στην πράξη δεν βοηθάει όλους τους εργαζόμενους. Σύμφωνα με τα στατιστικά, μόνο το 44% των εργαζομένων – περίπου 227.000 άτομα – θα λάβουν αυτήν την αύξηση. Οι υπόλοιποι 288.000 εργαζόμενοι δεν καλύπτονται από αυτόν τον μηχανισμό, κάτι που δημιουργεί μια μεγάλη ανισότητα στην αγορά εργασίας.
Το κύριο πρόβλημα είναι ο τρόπος με τον οποίο μοιράζονται τα οφέλη. Το Ακριβικό δίνει αύξηση που είναι ένα ποσοστό του μισθού που παίρνει ήδη κάποιος. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν ήδη υψηλούς μισθούς – για παράδειγμα, ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι – παίρνουν και τις μεγαλύτερες αυξήσεις. Έτσι, ένα εργαλείο που υποτίθεται ότι βοηθάει στην πάταξη των ανισοτήτων, στην πραγματικότητα τις κάνει μεγαλύτερες. Δίνει δηλαδή ακόμα περισσότερα σε αυτούς που έχουν ήδη.
Σε αυτήν την κατάσταση, πολλοί άνθρωποι μένουν χωρίς καμία προστασία. Αυτό συμβαίνει με τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους σε μικρές επιχειρήσεις και όσους δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Γι' αυτούς, η αντιμετώπιση του πληθωρισμού εξαρτάται από την καλοσύνη του αφεντικού τους, όχι από κάποιο δικαίωμα. Ο πληθωρισμός είναι χαμηλός αυτήν την περίοδο, οπότε το πρόβλημα δεν φαίνεται τόσο μεγάλο, αλλά η βασική αδικία παραμένει.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η πραγματική δοκιμή για το νέο σύστημα θα έρθει όταν ξαναανέβει ο πληθωρισμός. Τότε, ο μηχανισμός του Ακριβικού θα σώσει τους λίγους που τον έχουν, ενώ για την πλειοψηφία των εργαζομένων, η αγοραστική τους δύναμη θα μειωθεί χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα. Η συμφωνία, επομένως, μπορεί να αποφεύγει προβλήματα τώρα, αλλά αφήνει αναπάντητη τη σημαντικότερη ερώτηση: πότε θα έχει δικαίωμα στην προστασία από τον πληθωρισμό και η υπόλοιπη Κύπρος;