Μετά από μαραθώνιες και αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία, εγκρίνοντας ένα πακέτο δανείων ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία. Αυτή η κρίσιμη οικονομική ενίσχυση αποσκοπεί στην κάλυψη των αυξανόμενων αμυντικών και δημοσιονομικών αναγκών της χώρας, η οποία συνεχίζει να πλήττεται σφοδρά από τον πόλεμο. Η συμφωνία, η οποία επετεύχθη μετά από εξαντλητικές συζητήσεις, σηματοδοτεί μια ισχυρή δέσμευση για τη διατήρηση της ανθεκτικότητας του Κιέβου. Ωστόσο, η πρόοδος αυτή επιτεύχθηκε με την προσωρινή παράκαμψη μιας πιο αμφιλεγόμενης πρότασης για άμεση αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, μια κίνηση που φάνηκε να ικανοποιεί ορισμένα κράτη μέλη, αφήνοντας άλλα να αναρωτιούνται για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
Το δάνειο, που ανέρχεται στα 90 δισ. ευρώ, αναμένεται να εκταμιευθεί κατά τα έτη 2026 και 2027, ενώ θα χρηματοδοτηθεί μέσω κοινού δανεισμού στις κεφαλαιαγορές. Αυτός ο μηχανισμός έχει σχεδιαστεί για την αποτελεσματικότερη κατανομή του οικονομικού βάρους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συγκεκριμένη οικονομική «σανίδα σωτηρίας» εκτιμάται ότι θα καλύψει περίπου τα δύο τρίτα των προβλεπόμενων αναγκών της Ουκρανίας για την επόμενη διετία, μια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η χώρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις καταστροφικές συνέπειες της σύρραξης. Η αποπληρωμή του δανείου εξαρτάται από την τελική παροχή αποζημιώσεων από τη Ρωσία για τις εκτεταμένες ζημιές που έχουν προκληθεί στην Ουκρανία, μια ρήτρα που υπογραμμίζει τη θέση της διεθνούς κοινότητας σχετικά με την ανάληψη ευθυνών. Η Ουκρανή πρωθυπουργός, Γιούλια Σβιριντένκο, χαιρέτισε την απόφαση ως «αποφασιστικό βήμα για την οικονομική ανθεκτικότητα», ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, δήλωσε: «Δεσμευτήκαμε, παραδώσαμε», τονίζοντας τη συνοχή της ΕΕ.
Η απόφαση να παρακαμφθεί η πιο προκλητική οδός της αξιοποίησης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποτελεί έναν σημαντικό συμβιβασμό, ιδιαίτερα για χώρες όπως το Βέλγιο, όπου βρίσκονται σημαντικά ποσά αυτών των «ακινητοποιημένων» κεφαλαίων μέσω του εκκαθαριστικού οίκου Euroclear. Ενώ οι τόκοι που προκύπτουν από αυτά τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία διοχετεύονται ήδη στην Ουκρανία, μια πιο άμεση κατάσχεση του κεφαλαίου είχε γίνει σημείο έντονης διαμάχης. Ανησυχίες για πιθανές νομικές επιπτώσεις και αντίποινα από τη Μόσχα, καθώς και τα περίπλοκα νομικά πλαίσια που περιβάλλουν τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία, φαίνεται να βάραιναν σημαντικά τις συζητήσεις. Η Ρωσία, ως απάντηση σε οποιεσδήποτε αντιληπτές κινήσεις κατά των περιουσιακών της στοιχείων, έχει ήδη κινήσει νομικές διαδικασίες κατά της Euroclear, χαρακτηρίζοντας τέτοιες ενέργειες ως ισοδύναμες με απόπειρα ληστείας και θεωρώντας την επιφυλακτικότητα της ΕΕ ως σημαντικό πισωγύρισμα για την ατζέντα της.
Οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις, που φέρονται να διήρκεσαν σχεδόν έξι ή ακόμη και δεκαεπτά ώρες, σύμφωνα με διαφορετικές αναφορές, υπογραμμίζουν την λεπτή ισορροπία που αντιμετώπισαν οι ηγέτες της ΕΕ. Η αρχική πρόταση για άντληση πόρων από τις παγωμένες ρωσικές περιουσίες, η οποία υποστηρίχθηκε από ορισμένα κράτη μέλη που επιθυμούσαν να μεγιστοποιήσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία, τελικά υποχώρησε σε μια πιο πραγματιστική, αν και λιγότερο φιλόδοξη, δανειακή συμφωνία. Το αποτέλεσμα αυτό ουσιαστικά αναβάλλει τις εξαιρετικά περίπλοκες και νομικά ακανθώδεις συζητήσεις γύρω από την κατάσχεση ή την αξιοποίηση του ρωσικού κρατικού πλούτου. Για το Βέλγιο, η λύση προσφέρει μια ανακούφιση από τις άμεσες νομικές και οικονομικές περιπλοκές που θα προέκυπταν από την άμεση διαχείριση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων.
Ενώ το δάνειο των 90 δισ. ευρώ παρέχει μια τόσο αναγκαία ένεση σταθερότητας για την Ουκρανία, το άλυτο ζήτημα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων παραμένει «στο τραπέζι». Η ΕΕ κατάφερε να αποφύγει εσωτερικές διαιρέσεις και να διατηρήσει ένα ενιαίο μέτωπο στα χαρτιά, αλλά οι υποκείμενες πολυπλοκότητες της διεθνούς χρηματοδότησης, της γεωπολιτικής επιρροής και η παρατεταμένη φύση της σύγκρουσης υποδηλώνουν ότι αυτό το ζήτημα θα επανέλθει αναπόφευκτα. Η πορεία προς την ανοικοδόμηση και την άμυνα της Ουκρανίας παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τη συνεχή διεθνή υποστήριξη, και η τελική επίλυση της συζήτησης για τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο για το Κίεβο όσο και για τη Μόσχα.