Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από παρατεταμένες και εντατικές διαβουλεύσεις, έδωσαν την τελική έγκριση για ένα σημαντικό πακέτο χρηματοδοτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η συμφωνία αυτή, η οποία καλύπτει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τα έτη 2026 και 2027, αποτελεί μια σαφή και ισχυρή δέσμευση της Ένωσης. Ωστόσο, η υλοποίησή της επιλέχθηκε να παρακάμψει, προς το παρόν, το ακανθώδες ζήτημα της χρήσης των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων ως άμεση πηγή χρηματοδότησης.
Το εν λόγω δάνειο, κρίσιμης σημασίας για την οικονομική σταθερότητα και ανθεκτικότητα της Ουκρανίας, αποσκοπεί στην ανακούφιση των πιεστικών οικονομικών αναγκών της χώρας, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη συνεχιζόμενη σύγκρουση με τη Ρωσία. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε κατ' επανειλημμένη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για εξαντλούμενους πόρους, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για εξωτερική βοήθεια. Η απόφαση της ΕΕ να προχωρήσει με τη χορήγηση του δανείου καταδεικνύει τη συλλογική αποφασιστικότητα της πλειοψηφίας των κρατών μελών να αποτρέψουν την οικονομική κατάρρευση της Ουκρανίας, μια στάση που εξέφρασε και η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, τονίζοντας εμφατικά: «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποτύχουμε. Πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε δυνατοί».
Τα 90 δισεκατομμύρια ευρώ θα αντληθούν μέσω κοινού δανεισμού από 24 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, με τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ένωσης να λειτουργεί ως εγγύηση για τα δάνεια. Αυτός ο μηχανισμός διασφαλίζει ότι η Ουκρανία αναμένεται τελικά να αποπληρώσει τα κεφάλαια μέσω μελλοντικών αποζημιώσεων που θα επιβληθούν στη Ρωσία για τις εκτεταμένες ζημιές που προκάλεσε ο πόλεμος. Αν και αυτή η προσέγγιση προσφέρει μια σταθερή και προβλέψιμη οικονομική οδό, παρακάμπτει μια πιο άμεση και δυνητικά μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης, η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα διχαστική εντός της Ένωσης.
Οι συζητήσεις γύρω από την αξιοποίηση των περίπου 300 δισεκατομμυρίων ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία δεσμεύτηκαν από δυτικές χώρες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή, έχουν περιβληθεί από σημαντικές νομικές και οικονομικές πολυπλοκότητες. Αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης του Βελγίου και της Ιταλίας, έχουν εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με τις πιθανές νομικές συνέπειες και την οικονομική αστάθεια που θα μπορούσε να προκύψει από μια τέτοια κίνηση. Αυτές οι ανησυχίες έχουν ουσιαστικά αναβάλει οποιαδήποτε άμεση συναίνεση για την αξιοποίηση αυτών των παγωμένων κεφαλαίων προς όφελος της Ουκρανίας, μεταθέτοντας τη συζήτηση στο απώτερο μέλλον.
Η έγκριση της συμφωνίας σηματοδοτεί μια πραγματιστική προσέγγιση από τους ηγέτες της ΕΕ, δίνοντας προτεραιότητα στην άμεση στήριξη της Ουκρανίας έναντι παρατεταμένων και αμφιλεγόμενων συζητήσεων για τη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, χαιρέτισε το αποτέλεσμα, δηλώνοντας: «Έχουμε συμφωνία. Εγκρίθηκε η απόφαση για παροχή 90 δισεκατομμυρίων ευρώ στήριξης στην Ουκρανία για το 2026-27. Δεσμευτήκαμε, παραδώσαμε». Αυτή η οικονομική «σανίδα σωτηρίας» αναμένεται να καλύψει ένα σημαντικό μέρος του εκτιμώμενου δημοσιονομικού ελλείμματος της Ουκρανίας, το οποίο ανέρχεται περίπου σε 45-50 δισεκατομμύρια ευρώ για το επόμενο έτος, παρέχοντας μια κρίσιμη «ασπίδα» για τις συνεχιζόμενες προσπάθειες άμυνας και ανοικοδόμησης.
Η απόφαση, αν και αποτελεί μια σημαντική νίκη για την Ουκρανία και απόδειξη της αλληλεγγύης των περισσότερων μελών της ΕΕ, αναδεικνύει επίσης τις επίμονες εσωτερικές διαιρέσεις σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο οικονομικής στήριξης του Κιέβου. Ο αποκλεισμός των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων από αυτό το άμεσο σχέδιο χρηματοδότησης αφήνει ένα σημαντικό, αν και αμφιλεγόμενο, οικονομικό εργαλείο στο τραπέζι για μελλοντική εξέταση, καθώς η ΕΕ αντιμετωπίζει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της στήριξης της Ουκρανίας και της απόδοσης ευθυνών στη Ρωσία για την επιθετικότητά της. Η εκταμίευση του δανείου αναμένεται να γίνει σταδιακά, με τις πρώτες δόσεις να εκτιμάται ότι θα χορηγηθούν τους επόμενους μήνες.