Σε μια εξέλιξη που κλονίζει τα θεμέλια της διεθνούς διπλωματίας, η ανταρτική ομάδα Μ23 κατέλαβε τον στρατηγικής σημασίας λιμενικό κόμβο της Ουβίρα, στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Αυτή η στρατιωτική πρόοδος ακυρώνει ουσιαστικά την πρόσφατη ειρηνευτική συμφωνία, η οποία είχε μεσολαβηθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και υπογραφεί μόλις πριν από λίγες ημέρες από τους ηγέτες του Κονγκό και της Ρουάντας. Η Ουάσινγκτον έχει καταδικάσει την επίθεση, κατηγορώντας ευθέως την Κιγκάλι ότι ενορχήστρωσε την επιχείρηση, παραβιάζοντας έτσι την νεοσύστατη συμφωνία.
Η κατάληψη της Ουβίρα, που βρίσκεται στις βόρειες όχθες της λίμνης Τανγκανίκα, αποτελεί ένα σημαντικό στρατηγικό και συμβολικό κέρδος για τους αντάρτες. Η πόλη λειτουργεί ως ζωτικός εμπορικός δίαυλος και η γεωγραφική της θέση, ακριβώς απέναντι από την Μπουζουμπούρα, την πρωτεύουσα του Μπουρούντι, φέρνει τη σύρραξη στα πρόθυρα μιας ακόμη χώρας με στρατιωτική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή. Αξιωματούχοι του Κονγκό αναφέρουν ότι η επίθεση στο νότιο Κιβού έχει ήδη προκαλέσει τον θάνατο εκατοντάδων αμάχων πολιτών.
Η παρούσα εξέλιξη ρίχνει μια βαθιά σκιά πάνω σε αυτό που προβαλλόταν ως μια σημαντική διπλωματική επιτυχία. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Πρόεδρος του Κονγκό, Φελίς Τσισεκέντι, και ο Πρόεδρος της Ρουάντας, Πολ Καγκάμε, είχαν συναντηθεί στην Ουάσινγκτον για να επισφραγίσουν μια συμφωνία αποκλιμάκωσης της δεκαετούς αναταραχής στην πλούσια σε ορυκτά ανατολική περιοχή του Κονγκό. Βασικός πυλώνας αυτής της συμφωνίας ήταν η δέσμευση της Ρουάντας να διακόψει κάθε μορφή στήριξης σε ένοπλες ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Μ23. Ωστόσο, οι αντάρτες, οι οποίοι δεν ήταν υπογράφοντες στη συμφωνία και διεξάγουν ξεχωριστές συνομιλίες με τη διαμεσολάβηση του Κατάρ, προχώρησαν σε δραματική κλιμάκωση των εχθροπραξιών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες απάντησαν με αμείλικτη κριτική. Μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Πρέσβης Μάικ Γουόλτζ δήλωσε κατηγορηματικά ότι «η Ρουάντα οδηγεί την περιοχή προς μεγαλύτερη αστάθεια και πόλεμο». Η κατηγορία αυτή ενισχύει τις μακροχρόνιες καταγγελίες από εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ και δυτικές χώρες, σύμφωνα με τις οποίες η Ρουάντα παρέχει στρατιωτική στήριξη στην Τουτσι-ηγούμενη Μ23, κάτι που η Κιγκάλι αρνείται συστηματικά. Η επίθεση θεωρείται βαθύτατα ενοχλητική για τις αμερικανικές διπλωματικές προσπάθειες, οι οποίες είχαν ακόμη και επαινεθεί από τον πρώην Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Οι αναλυτές ερμηνεύουν τον χρόνο και την κλίμακα της ανταρτικής επιχείρησης ως μια υπολογισμένη κίνηση για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής τους θέσης. «Η επίθεση στην Ουβίρα πετάει στα σκουπίδια όλες τις συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη», σημείωσε ο ειδικός στην περιοχή, καθηγητής Τζέισον Στερνς, σε συνέντευξή του στο BBC. Η ίδια η Μ23 δήλωσε ότι «απελευθέρωσε πλήρως» την πόλη, υποδηλώνοντας ότι στους κύκλους των ανταρτών, η μεγαλύτερη εδαφική κυριαρχία μεταφράζεται σε αυξημένη διαπραγματευτική ισχύ.
Οι επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης είναι βαρύτατες και εκτείνονται πέρα από τα σύνορα του Κονγκό. Η σύρραξη τώρα απειλεί να εμπλέξει πιο άμεσα το γειτονικό Μπουρούντι, διακινδυνεύοντας μια ευρύτερη περιφερειακή ανάφλεξη. Το διαλυμένο ειρηνευτικό σχέδιο αφήνει ένα επικίνδυνο κενό, με τις ΗΠΑ να προειδοποιούν ότι θα χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα μέσα για να κρατήσουν υπεύθυνους «εκείνους που υπονομεύουν την ειρήνη». Η κατάληψη της Ουβίρα όχι μόνο ταπεινώνει τους διεθνείς μεσολαβητές, αλλά βυθίζει και το ανατολικό Κονγκό σε βαθύτερη αβεβαιότητα, αποδεικνύοντας τις τρομακτικές προκλήσεις που εμπεριέχει η επιβολή μιας πολιτικής λύσης σε μια βαθιά ριζωμένη και περίπλοκη σύγκρουση.