Οι πρόσφατες συναντήσεις στη Λευκωσία, όπου συναντήθηκαν ηγέτες και διεθνείς μεσολαβητές, αναδεικνύουν με τρόπο παραστατικό το διαχρονικό παράδοξο της κυπριακής διαδικασίας. Παρά τη συνεχιζόμενη πολιτική στασιμότητα, παρατηρείται μια αξιοσημείωτη πρακτική και τεχνική συνεργασία σε ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, και ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, Τουφάν Ερχουρμάν, βαδίζουν σε μία λεπτή ισορροπία, αναζητώντας κοινό έδαφος όπου η επίτευξη ευρύτερης πολιτικής συμφωνίας φαντάζει απουσιάζουσα.
Το γενικότερο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης παραμένει αναγνωρίσιμο, με θεμελιώδεις διαφορές να εξακολουθούν να υφίστανται σχετικά με το καθεστώς ασφαλείας, τη διακυβέρνηση και την κυριαρχία σε μία ενδεχόμενη επανενωμένη Κύπρο. Ωστόσο, και οι δύο πλευρές έχουν επιλέξει να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες συμφωνίες, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Έχει συμφωνηθεί η ενίσχυση των διαδικασιών για τη βελτίωση των σημείων ελέγχου στα σύνορα, καθώς και η υλοποίηση ενός κοινού έργου επεξεργασίας λυμάτων στην περιοχή της Μιά Μηλιάς. Ο κ. Ερχουρμάν χαρακτήρισε αυτές τις εξελίξεις ως «μικρά, αλλά ουσιαστικά βήματα», αναγνωρίζοντας εμμέσως τους περιορισμούς τους.
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό τεχνικό ζήτημα που συζητήθηκε με τον απεσταλμένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γιοχάνες Χαν, αφορά το χρονοδιάγραμμα για την οριστικοποίηση της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) για το χαλούμι. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο στόχος είναι η ολοκλήρωση του θέματος έως το τέλος Ιανουαρίου, μια εξέλιξη ζωτικής οικονομικής σημασίας για τους παραγωγούς και των δύο κοινοτήτων. Παράλληλα, η συζήτηση για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στον χώρο Σένγκεν και οι πιθανές επιπτώσεις της στις μετακινήσεις προς το βόρειο τμήμα του νησιού, παραμένουν στην ατζέντα, πάντοτε υπό το πρίσμα της αποστασιοποίησης της τουρκοκυπριακής κοινότητας από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η πολιτική πρόταση της πλευράς του κ. Ερχουρμάν, η οποία αφορούσε μια μεθοδολογία τεσσάρων σταδίων για την επανεκκίνηση των συνολικών διαπραγματεύσεων, έλαβε, όπως ήταν αναμενόμενο, περιορισμένη αποδοχή. Το πολιτικό σκηνικό παραμένει σε ακινησία, με την προγραμματισμένη για το επόμενο έτος πενταμερή διάσκεψη των εγγυητριών δυνάμεων να αποτελεί το επόμενο κρίσιμο σημείο ελέγχου.
Σε μια συγκινητική και συμβολική κίνηση, οι δύο ηγέτες επισκέφτηκαν από κοινού το ανθρωπολογικό εργαστήριο της Διερευνητικής Επιτροπής για τα Αγνοούμενα Πρόσωπα (CMP). Εκεί, ο κ. Ερχουρμάν τόνισε: «Είναι χρέος μας να στηρίξουμε το έργο της CMP και να αποτρέψουμε την πολιτικοποίηση αυτών των δραστηριοτήτων. Μοιράζομαι τον πόνο όλων των συγγενών των αγνοουμένων, Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, με όλη μου την καρδιά».
Η εικόνα, λοιπόν, είναι σαφής: η Κύπρος σημειώνει δειλά βήματα προόδου. Κάθε τεχνική συμφωνία, κάθε κοινή επίσκεψη, αποτελεί ένα μικρό γεφύρι που χτίζεται πάνω σε έναν πολιτικό γκρεμό αδιανόητου βάθους. Το ερώτημα παραμένει: μπορούν αυτά τα «μικρά, αλλά ουσιαστικά βήματα» να καλλιεργήσουν την απαραίτητη εμπιστοσύνη, ώστε η επόμενη μεγάλη προσπάθεια να μην φαντάζει ως ένα απύθμενο χάσμα; Η απάντηση αναμένεται να δοθεί, ενδεχομένως, στην επερχόμενη μεγάλη διεθνή συνάντηση, όπου οι τεχνικές λύσεις θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το βάρος της ιστορίας και των γεωπολιτικών πραγματικοτήτων.