Ένα φαινομενικά τεχνικό πρόβλημα σε στρατιωτικό μεταγωγικό αεροσκάφος της Νιγηρίας εξελίχθηκε γρήγορα σε έντονο διπλωματικό επεισόδιο, αποκαλύπτοντας βαθιές διαφωνίες στο πολιτικό και ασφαλιστικό τοπίο της Δυτικής Αφρικής. Το συμβάν, που διήρκεσε λιγότερο από 24 ώρες, άφησε πίσω του ένα κλίμα υποψιών και μια περιοχή που μοιάζει να διαιρείται σε αντίπαλα στρατόπεδα.
Η «προληπτική προσγείωση», όπως την χαρακτήρισαν οι Νιγηριανοί, συνέβη όταν ένα αεροσκάφος C-130 Hercules της Πολεμικής Αεροπορίας, καθ' οδόν από το Λάγος προς την Πορτογαλία, αναγκάστηκε να αλλάξει πορεία και να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Μπομπο-Ντιουλάσο στην Μπουρκίνα Φάσο. Το αεροσκάφος, με επτά μέλη πληρώματος και τέσσερις επιβάτες, κρατήθηκε αμέσως από τις αρχές της χώρας. Η Νιγηρία επέμεινε ότι η ενέργεια αυτή αφορούσε αποκλειστικά ζητήματα ασφαλείας. «Υπάρχουν σχέδια για την ομαλή συνέχιση του προγραμματισμένου δρομολογίου», είχε δηλώσει ο εκπρόσωπος της Πολεμικής Αεροπορίας, Εχιμέν Ετζοντάμε.
Ωστόσο, από την άλλη πλευρά των συνόρων, η εκδοχή των γεγονότων διέφερε σημαντικά. Η Συμμαχία των Κρατών του Σαχέλ (AES), η οποία περιλαμβάνει χώρες με στρατιωτικές κυβερνήσεις όπως η Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και ο Νίγηρας, καταδίκασε την προσγείωση ως «εχθρική ενέργεια που παραβίασε το διεθνές δίκαιο». Σε επίσημη ανακοίνωση, η AES, υπό την ηγεσία του προέδρου της χούντας του Μάλι, Ασιμί Γκοϊτά, υποστήριξε ότι το αεροσκάφος εισήλθε στον εναέριο χώρο της χωρίς προηγούμενη διπλωματική ή εναέρια άδεια.
Το επεισόδιο δεν μπορεί να απομονωθεί από το ευρύτερο, τεταμένο πλαίσιο της περιοχής. Έλαβε χώρα μόλις 24 ώρες μετά την στρατιωτική επέμβαση της Νιγηρίας στο γειτονικό Μπενίν, κατόπιν αιτήματος του Προέδρου Πατρίς Ταλόν για την αποτροπή πιθανής απόπειρας πραξικοπήματος. Αυτή η επιχείρηση, που συντονίστηκε με δυνάμεις της Ακτής Ελεφαντοστού στο πλαίσιο των πρωτοκόλλων ασφαλείας της Οικονομικής Κοινότητας Κρατών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS), έφερε άμεσα σε αντιπαράθεση τη Νιγηρία, ως κύρια δύναμη του μπλοκ, με τις χώρες της AES.
Οι τρεις χώρες της Συμμαχίας, οι οποίες έχουν βιώσει πραξικοπήματα από το 2020, ίδρυσαν την AES ως απάντηση στην ECOWAS, κατηγορώντας την τελευταία ότι λειτουργεί ως όργανο δυτικών συμφερόντων. Η άμεση απελευθέρωση του πληρώματος υποδηλώνει ότι καμία πλευρά δεν επιθυμούσε μια παρατεταμένη στρατιωτική κρίση. Ωστόσο, οι συνέπειες είναι σημαντικές. Η AES έχει διατάξει τα κράτη μέλη της να «εξουδετερώνουν οποιοδήποτε αεροσκάφος παραβιάσει τον συνομοσπονδιακό χώρο» στο μέλλον, μια απειλή που αυξάνει τον κίνδυνο από ακούσιες παραβιάσεις του εναέριου χώρου.
Οι αναλυτές θεωρούν αυτό το περιστατικό ως ενδεικτικό της διάσπασης που επικρατεί στην περιοχή. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής της ECOWAS έχει ήδη δηλώσει ότι η περιοχή βρίσκεται σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», αναφερόμενος σε εύθραυστες δημοκρατίες και αυξανόμενες απειλές. Το συμβάν με το αεροσκάφος καταδεικνύει πώς τεχνικά ζητήματα πολιτικοποιούνται άμεσα σε ένα κλίμα αμοιβαίας δυσπιστίας. Παρόλο που αποφεύχθηκε η ανοιχτή σύγκρουση αυτή τη φορά, η δημιουργία ανταγωνιστικών συμμαχιών και η αυξημένη ετοιμότητα αυξάνουν τον κίνδυνο λανθασμένων υπολογισμών. Η σταθερότητα στη Δυτική Αφρική φαίνεται να εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από την ικανότητα πλοήγησης σε μια νέα, σύνθετη πραγματικότητα, που χαρακτηρίζεται όχι από την ενότητα, αλλά από αντιμαχόμενες συμμαχίες και αμφισβητούμενους ουρανούς.