Μια αυστηρή έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποκαλύπτει σοβαρά συστημικά ελλείμματα στη διαχείριση των δημοσίων χρημάτων στο Υπουργείο Μεταφορών της Κύπρου. Τα ευρήματα, που καλύπτουν την περίοδο 2022-2023, εγείρουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα του κράτους να διασφαλίζει την προστασία του δημόσιου πλούτου. Η έκθεση σκιαγραφεί μια εικόνα ανεπαρκών ελέγχων, διαδικαστικής αμέλειας και λογιστικής αταξίας, με ρίζες που εκτείνονται χρονικά έως και το 2010.
Ο πυρήνας των εντοπισμένων προβλημάτων αφορά τις συμβάσεις παραχώρησης δημόσιας συγκοινωνίας, κυρίως για τα δίκτυα λεωφορείων σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο. Αυτές οι συμβάσεις, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, υπήρξαν αντικείμενο ελλιπούς εποπτείας για περισσότερο από μία δεκαετία. Ως άμεση συνέπεια, το κράτος καλείται πλέον να αντιμετωπίσει νομικές διεκδικήσεις ύψους άνω των 59 εκατομμυρίων ευρώ από πέντε φορείς λειτουργίας, λόγω διαφορών που προέκυψαν από συμβάσεις της περιόδου 2010-2020.
Η κατάσταση, δυστυχώς, δεν παρουσίασε βελτίωση με την πάροδο του χρόνου. Στις μεταγενέστερες συμβάσεις (2020-2022), οι παραχωρησιούχοι παρέλειψαν να υποβάλουν τακτικά τις απαιτούμενες τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις, παραβιάζοντας έτσι τους συμβατικούς όρους. Επιπλέον, όταν αυτές υποβάλλονταν, το Υπουργείο εφάρμοζε τα προβλεπόμενα οικονομικά πρόστιμα με ασυνεπή τρόπο, υπονομεύοντας έτσι την ουσιαστική επιβολή των συμβατικών ρητρών και την αρχή της λογοδοσίας.
Εσωτερικά, οι μηχανισμοί ελέγχου εντός του Υπουργείου κρίθηκαν επικίνδυνα ελλιπείς. Παρατηρήθηκε κατάφωρη παραβίαση βασικών λογιστικών αρχών, καθώς ένας μόνο υπάλληλος ανέλαβε ολόκληρο τον κύκλο των πληρωμών, από τον υπολογισμό και την επαλήθευση των οφειλόμενων ποσών μέχρι και την τελική έκδοση της πληρωμής. Αυτή η κατάρρευση του θεμελιώδους διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων δημιουργεί σημαντικό κίνδυνο για την εμφάνιση λαθών και πιθανής απάτης. Επιπρόσθετα, η σοβαρά ελαττωματική τήρηση βιβλίων καθιστά αδύνατο για το κράτος να προσδιορίσει το πλήρες ύψος των πιθανών οικονομικών του εκθέσεων, αμφισβητώντας την αξιοπιστία των επίσημων λογαριασμών του.
Η οικονομική αυτή «τρωτότητα» δεν περιορίζεται σε πολυεκατομμυριακές συμβάσεις, αλλά επηρεάζει και τον απλό πολίτη. Ένα σφάλμα στο λογισμικό αδειοδότησης οχημάτων (TOMIS) της Υπηρεσίας Μέσων Συγκοινωνίας έχει οδηγήσει σε συστηματική υπερχρέωση οδηγών για καθυστερημένες ανανεώσεις αδειών. Το σύστημα υπολογίζει λανθασμένα το 10% πρόστιμο επί του πλήρους ετήσιου τέλους, ακόμη και όταν η ανανέωση αφορά μικρότερη χρονική περίοδο. Παρόλο που η ατομική υπερχρέωση μπορεί να φαίνεται μικρή, το συνολικό ποσό που έχει εισπραχθεί παράνομα από το κοινό παραμένει άγνωστο και χρήζει διόρθωσης.
Τα ευρήματα είναι βαρύτατα, υποδηλώνοντας μια κουλτούρα λειτουργικής αμέλειας που διακυβεύει την αξιοπιστία της δημόσιας οικονομικής διαχείρισης. Το κράτος αντιμετωπίζει όχι μόνο σημαντικές άλυτες οικονομικές εκκρεμότητες, αλλά και μια θεμελιώδη κρίση εμπιστοσύνης στη διοικητική του ικανότητα. Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιβάλλει την άμεση λήψη ριζικών διορθωτικών μέτρων, όπως η ενίσχυση των εσωτερικών ελέγχων, η αυστηρή εφαρμογή των συμβατικών όρων και η πλήρης αναδιάρθρωση των οικονομικών μηχανισμών ελέγχου στο Υπουργείο, προκειμένου να σταματήσει η διαρροή των χρημάτων των φορολογουμένων.