Οι πρόσφατοι ελιγμοί του αμερικανικού στόλου στην Καραϊβική, σε συνδυασμό με αεροπορικές επιχειρήσεις και εντεινόμενες ρητορικές συγκρούσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Καράκας, διαμορφώνουν ένα νέο, ανησυχητικό γεωπολιτικό τοπίο. Στο επίκεντρο βρίσκεται η Βενεζουέλα, μια χώρα ήδη βαθιά πληγείσα από την οικονομική της κατάρρευση και το μεγαλύτερο μεταναστευτικό κύμα που έχει καταγραφεί στην πρόσφατη ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Φαίνεται πως η χώρα έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα μιας διεθνούς αναμέτρησης, όπου οι αμφισβητούμενες προθέσεις και οι υπερβολικές ερμηνείες καθιστούν την κατάσταση εξαιρετικά απρόβλεπτη.
Η κυβέρνηση Τραμπ, μέσω δηλώσεων του τότε Υπουργού Άμυνας, παρουσιάζει τις επιχειρήσεις ως μια «καθαρή» προσπάθεια καταπολέμησης του εμπορίου ναρκωτικών, εστιάζοντας σε πλοία που μεταφέρουν κοκαΐνη. Οι αεροπορικές επιδρομές, οι οποίες σύμφωνα με αμερικανικές πηγές έχουν προκαλέσει περισσότερους από ογδόντα θανάτους τους τελευταίους τρεις μήνες, προβάλλονται ως μέρος αυτής της εκστρατείας. Αντίθετα, ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο και οι σύμμαχοί του, όπως ο Κολομβιανός ηγέτης Γκουστάβο Πέτρο, διατυπώνουν μια εντελώς διαφορετική εκδοχή: μια προσπάθεια «αλλαγής καθεστώτος» με απώτερο σκοπό τον έλεγχο των τεράστιων πετρελαϊκών αποθεμάτων της χώρας, τα οποία αποτελούν περίπου το ένα πέμπτο των παγκοσμίως αποδεδειγμένων αποθεμάτων.
«Αυτό δεν αφορά τη δημοκρατία ούτε τα ναρκωτικά. Αφορά τη διαπραγμάτευση του πετρελαίου», είχε δηλώσει κατηγορηματικά ο Πέτρο. Ο Μαδούρο, ο οποίος έχει εδραιώσει στρατηγικές συμμαχίες με τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν, αντιμετωπίζει τις αμερικανικές ενέργειες ως υπαρξιακή απειλή για την κυριαρχία του. Η εσωτερική αντιπολίτευση, παρά τη διάσπαση και την καταπίεση που βιώνει, βρήκε απροσδόκητα ένα νέο, ισχυρό σύμβολο στην μορφή της Μαρίας Κορίνα Ματσάδο. Η βράβευσή της με το Νόμπελ Ειρήνης, ενώ βρισκόταν σε καθεστώς παρανομίας, ενίσχυσε τις διαδηλώσεις της βενεζουελανικής διασποράς παγκοσμίως, εισάγοντας μια νέα ηθική διάσταση στην διπλωματική αντιπαράθεση.
Οι αναλυτές, όπως και οι πολιτικοί ηγέτες, παραμένουν διχασμένοι ως προς τα πραγματικά κίνητρα. Ενώ η σημασία του πετρελαίου είναι αδιαμφισβήτητη, ειδικοί όπως ο Φρανθίσκο Χ. Μοναλντί υποστηρίζουν ότι «μπορεί να αποτελεί ένα από τα κίνητρα, αλλά όχι το κυριότερο». Πιθανότερο σενάριο φαντάζει ένας σύνθετος συνδυασμός στρατηγικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της μεταναστευτικής κρίσης, του περιορισμού της ρωσικής και κινεζικής επιρροής στην περιοχή που θεωρείται «αυλή» της Αμερικής, και της ιδεολογικής αντιπαράθεσης με το σοσιαλιστικό καθεστώς του Μαδούρο.
Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ένα εύθραυστο και επικίνδυνο αδιέξοδο. Διεθνείς παρατηρητές εκφράζουν έντονες ανησυχίες για πιθανές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, ενώ ο κίνδυνος μιας ευρύτερης ένοπλης σύρραξης, αν και φαντάζει μακρινός, δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί. Η Βενεζουέλα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, αντιμέτωπη αφενός με στρατιωτικές συγκεντρώσεις και επιθέσεις, και αφετέρου με έναν αγώνα για διπλωματική και ηθική επικύρωση στη διεθνή σκηνή. Οι εξελίξεις θα καθορίσουν όχι μόνο το μέλλον εκατομμυρίων Βενεζουελανών, αλλά και την ισορροπία δυνάμεων σε ολόκληρη την ήπειρο, καθώς και τη σταθερότητα της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας. Το παιχνίδι έχει ανοίξει και οι κινήσεις των διαφόρων παραγόντων γίνονται με ανησυχητική ταχύτητα.