Μια ανησυχητική έλλειψη θέσεων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς στην Κύπρο έχει μετατρέψει την αναμενόμενη χαρά της γέννησης ενός παιδιού σε πηγή έντονου άγχους για πολλούς μελλοντικούς γονείς. Η πρωτοφανής κατάσταση αυτή αναγκάζει οικογένειες να εξασφαλίζουν θέσεις για παιδιά που δεν έχουν καν γεννηθεί, με προθεσμίες που συχνά ξεπερνούν τον ένα χρόνο. Το φαινόμενο, το οποίο προκαλεί σημαντική ψυχολογική και οικονομική επιβάρυνση, αποκαλύπτει ένα βαθύ δομικό κενό στην παροχή προσχολικής φροντίδας στο νησί.
Η σοβαρότητα του προβλήματος είναι άμεση και αδιαμφισβήτητη, καθώς οι γονείς συνειδητοποιούν ότι η αδράνεια από τώρα μπορεί να αφήσει το παιδί τους εκτός δομών φροντίδας. Μια μέλλουσα μητέρα, η οποία αναμένεται να γεννήσει τον Φεβρουάριο του 2026, αποκάλυψε ότι άρχισε την αναζήτηση βρεφονηπιακού σταθμού τον Μάιο του 2025, αμέσως μετά την επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης της. Παρά τις προσπάθειές της να αξιολογήσει κόστη και ποιότητα στον Δήμο Λατσιών, κατάφερε να εξασφαλίσει μία θέση τον Ιούλιο του 2025, η οποία όμως θα ισχύσει για την είσοδο του παιδιού της τον Σεπτέμβριο του 2026. "Είχαμε τελικά την τύχη με το μέρος μας", ανέφερε, υπογραμμίζοντας την παράδοξη πραγματικότητα όπου οι λίστες αναμονής γεμίζουν για την επόμενη σχολική χρονιά πριν καν ολοκληρωθεί η τρέχουσα.
Οι αιτίες αυτής της κρίσης είναι πολυδιάστατες και έχουν βαθιές ρίζες στην αγορά. Η ζήτηση για ποιοτική παιδική φροντίδα παραμένει σταθερά υψηλή, ενώ η προσφορά, τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς, αδυνατεί να ανταποκριθεί. Η κατάσταση επιδεινώθηκε σημαντικά όταν πολλοί ιδιωτικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί αποχώρησαν από τα κρατικά προγράμματα επιδότησης, κρίνοντας τη λειτουργία τους εκτός αυτών ως πιο οικονομικά συμφέρουσα. Αυτή η απόφαση δημιούργησε ένα αδιέξοδο για τις οικογένειες, οι οποίες, παρά την απώλεια της κρατικής στήριξης, αδυνατούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις λόγω της γενικής έλλειψης διαθέσιμων θέσεων, αναγκάζοντας τες να επωμιστούν πολύ υψηλότερες μηνιαίες δαπάνες.
Οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης είναι τόσο ψυχολογικές όσο και κοινωνικές. Η ανάγκη για "προκαταβολική" εγγραφή επιβαρύνει ψυχολογικά τα ζευγάρια σε μια ήδη ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους. Οικονομικά, η διάλυση του συστήματος επιδοτήσεων ωθεί πολλές οικογένειες στο όριο της οικονομικής δυσπραγίας, ενισχύοντας έτσι τις κοινωνικές ανισότητες. Η πρόσβαση σε ποιοτική και προσιτή προσχολική φροντίδα κινδυνεύει να μετατραπεί σε προνόμιο, παρά σε θεμελιώδες δικαίωμα.
Ως απάντηση, το Κοινοβούλιο ενέκρινε πρόσφατα ένα νομοσχέδιο για την προσχολική εκπαίδευση, το οποίο προβλέπει τη σταδιακή ένταξη παιδιών από την ηλικία των τεσσάρων ετών στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα. Ο αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας, Χρύσανθος Σαββίδης, δήλωσε ότι "το νομοσχέδιο κινείται στη σωστή κατεύθυνση, δεχόμενο σταδιακά παιδιά στην προσχολική από τα 4 έτη". Παρόλο που αποτελεί ένα θετικό βήμα που ενδεχομένως θα ανακουφίσει τον τομέα των νηπιαγωγείων στο μέλλον, η άμεση έλλειψη θέσεων για βρέφη και μικρότερα νήπια παραμένει ουσιαστικά ανεπηρέαστη.
Η παρούσα κατάσταση απαιτεί μία άμεση και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Χρειάζεται μια στρατηγική που θα ενθαρρύνει τη δημιουργία νέων δομών προσχολικής φροντίδας και θα διασφαλίσει την οικονομική βιωσιμότητα των κρατικά υποστηριζόμενων προγραμμάτων. Διαφορετικά, η "κούνια της αναμονής" για μία θέση στον παιδικό σταθμό θα συνεχίσει να αποτελεί το πρώτο, άδικο, μάθημα για μια νέα γενιά γονέων και παιδιών στην Κύπρο.