Τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία για τον Νοέμβριο αποκαλύπτουν μια εικόνα προσεκτικής ανθεκτικότητας, σε μια χώρα που διανύει μια σταθερή, αλλά πολυδιάστατη πορεία. Σύμφωνα με τις αναλύσεις του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου (CypERC), οι βασικοί δείκτες προβλέπουν συνεχή οικονομική ανάπτυξη, ωστόσο, η αυξανόμενη ενεργειακή φτώχεια και οι διακυμάνσεις στον κρίσιμο τομέα των υπηρεσιών υπενθυμίζουν ότι η πορεία δεν είναι απαλλαγμένη από προκλήσεις.

Ο Σύνθετος Δείκτης Προπορευόμενων Οικονομικών Ενδείξεων παρουσίασε ετήσια αύξηση 1,8% τον Νοέμβριο, συνεχίζοντας το θετικό momentum των δύο προηγούμενων μηνών. Η δυναμική αυτή οφείλεται κυρίως στο αισιόδοξο κλίμα των επιχειρήσεων, στις εντυπωσιακές αφίξεις τουριστών και στην αυξημένη δραστηριότητα στο λιανικό εμπόριο και τις πωλήσεις ακινήτων. Ωστόσο, η συνολική εικόνα υπέστη μια δόση ρεαλισμού λόγω της μείωσης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, προσαρμοσμένης στις κλιματικές συνθήκες.

Εδώ αναδύεται η διττή πραγματικότητα της οικονομίας. Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος υπέστη ελαφρά υποχώρηση στους 104,0 βαθμούς από 104,1 τον Οκτώβριο. Αυτή η ανεπαίσθητη πτώση, όμως, αποκρύπτει σημαντικές μεταβολές ανά τομέα: το κλίμα βελτιώθηκε στο εμπόριο λιανικής, στις κατασκευές, στη βιομηχανία και στους καταναλωτές, αλλά επιδεινώθηκε στον κυρίαρχο τομέα των υπηρεσιών. Η πιο ενθαρρυντική εξέλιξη ίσως είναι η συνεχής πτώση του Δείκτη Οικονομικής Αβεβαιότητας, ο οποίος έφτασε τις 10,9 μονάδες, κυρίως λόγω της μείωσης της αβεβαιότητας μεταξύ των πολιτών.

Στο ενεργειακό μέτωπο, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) ανακοίνωσε καθαρό κέρδος ύψους 37,3 εκατομμυρίων ευρώ για το 2024, ελαφρώς υψηλότερο από τα 36,1 εκατομμύρια ευρώ του προηγούμενου έτους. Ένας βασικός παράγοντας που συνέβαλε σε αυτό ήταν η μείωση του κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 45 εκατομμύρια ευρώ. Η εταιρεία κατευθύνει αυτά τα κεφάλαια σε κρίσιμες επενδύσεις: 45 εκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί για την αναβάθμιση της υποδομής του δικτύου και υπεγράφη ένα συμβόλαιο αξίας 50 εκατομμυρίων ευρώ για την εγκατάσταση ενός συστήματος έξυπνων μετρητών.

Αυτή η ευνοϊκή οικονομική εικόνα της ΑΗΚ έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την κοινωνική πραγματικότητα που βιώνεται. Τα επίσημα στοιχεία είναι αμείλικτα: το ποσοστό των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν ενεργειακή φτώχεια εκτινάχθηκε στο 17,5% το 2023, από 15,1% το 2022. Σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει το κοινό, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΗΚ, Γιώργος Πέτρου, διέψευσε τις εκτιμήσεις για αύξηση του τιμολογίου ηλεκτρικού ρεύματος της τάξης του 13%.

Το μέλλον, ωστόσο, απαιτεί την εφαρμογή μακροπρόθεσμων στρατηγικών λύσεων. Η εθνική στρατηγική εστιάζει στην ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Ένα σύστημα ισχύος 120 μεγαβάτ αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία μέχρι τον Ιούνιο του 2026. Ωστόσο, ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, έθεσε τον πραγματικό στόχο: «Θα απαιτηθούν τουλάχιστον 600MW δυναμικότητας αποθήκευσης έως το 2030».

Συνολικά, η κυπριακή οικονομία κινείται σε δύο παράλληλες τροχιές. Η μία κατευθύνεται προς την ανάπτυξη και τη μείωση της αβεβαιότητας. Η άλλη αντιμετωπίζει την πίεση της ακρίβειας και τις ανισότητες μεταξύ των διαφόρων τομέων. Η κερδοφορία της ΑΗΚ αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο για την ενεργειακή μετάβαση, αλλά η ουσιαστική πρόκληση παραμένει κοινωνική: η ενέργεια πρέπει να καταστεί προσιτή, όχι μόνο έξυπνη.