Σε μια αξιοσημείωτη εξέλιξη για την παρατεταμένη διένεξη της Κύπρου, η απεσταλμένη του ΟΗΕ, Μαρία Άντχελα Χολγκίν Κουεγιάρ, εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία λίγες ημέρες πριν από την πρώτη ουσιαστική συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων έπειτα από μακρά περίοδο στασιμότητας. Η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες, ολοκλήρωσε το Σάββατο τις συνομιλίες της με τον Ελληνοκύπριο πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, θέτοντας τις προϋποθέσεις για την αναμενόμενη διάσκεψη της 11ης Δεκεμβρίου.

Αυτή η προγραμματισμένη συνάντηση σηματοδοτεί μια δειλή, αλλά υπαρκτή, ρωγμή στην διπλωματική ακινησία που επικρατούσε. Το Κυπριακό ζήτημα, ένα «παγωμένο» ζήτημα από το 1974, έχει δει αμέτρητες διαπραγματευτικές προσπάθειες να αποτυγχάνουν λόγω των αμετάβλητων θέσεων των εμπλεκομένων. Η μακρά απουσία συνομιλιών υψηλού επιπέδου είχε θολώσει κάθε προοπτική επανένωσης, καθιστώντας τον φετινό διορισμό της Χολγκίν μια κρίσιμη προσπάθεια για επανεκκίνηση της διαδικασίας. Η αποστολή της, που βασίζεται σε εντατική διαμεσολάβηση και στις δύο πλευρές υπό την εποπτεία του ΟΗΕ, φαίνεται τώρα να αποδίδει ένα πρώτο, λεπτεπίλεπτο, αποτέλεσμα.

Μετά τη συνάντησή της στο Προεδρικό Μέγαρο, η Κολομβιανή διπλωμάτης διατήρησε μια σκόπιμα θετική, αλλά ταυτόχρονα ρεαλιστική, στάση. «Είμαι αρκετά αισιόδοξη και θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η συνάντηση της 11ης», δήλωσε, αναγνωρίζοντας την αξία της ίδιας της συνάντησης, χωρίς όμως να προεξοφλεί συγκεκριμένα αποτελέσματα. Τόνισε ότι η βιωσιμότητα οποιασδήποτε διαδικασίας δεν θα εξαρτηθεί μόνο από τις πολιτικές ελίτ, αλλά και από την ευρύτερη κοινωνία που αυτές εκπροσωπούν. Μια αντίληψη που, όπως ανέφερε, ενισχύθηκε από τη συνομιλία της με νέους στο Άμμάν της Ιορδανίας, υπενθυμίζοντάς της την σημασία της ευρείας κοινωνικής στήριξης για την εδραίωση μιας διαρκούς ειρήνης.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, από την πλευρά του, επιβεβαίωσε την προθυμία του για ουσιαστική εμπλοκή. «Είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε να εργαζόμαστε ουσιαστικά», δήλωσε, προσθέτοντας, «Βασιζόμαστε στην υποστήριξή σας, στην υποστήριξη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ… και είμαι έτοιμος να συζητήσω τα επόμενα βήματα». Αυτή η δήλωση φαίνεται να σηματοδοτεί την πρόθεση για υπέρβαση διαδικαστικών εμποδίων και την αντιμετώπιση των θεμελιωδών, δυσχερέστερων ζητημάτων που ιστορικά έχουν αναστείλει τις διαπραγματεύσεις: εγγυήσεις ασφαλείας, ζητήματα ιδιοκτησίας και εδαφικές ρυθμίσεις.

Οι αναλυτές αντιμετωπίζουν την επικείμενη συνάντηση όχι ως διαπραγμάτευση, αλλά ως έναν δείκτη για το κατά πόσον μπορεί να ξεκινήσει μια νέα, επίσημη περίοδος ολοκληρωμένων συνομιλιών. Κύριος στόχος θα είναι η διαμόρφωση μιας κοινής αντίληψης σχετικά με το εύρος και τη μεθοδολογία των μελλοντικών συζητήσεων. Η αισθητή επιφύλαξη που συνοδεύει την αισιοδοξία αντανακλά το τεράστιο ιστορικό φορτίο και την αμοιβαία δυσπιστία. Μια εποικοδομητική ατμόσφαιρα την Πέμπτη θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για μια δομημένη διαδικασία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Αντιθέτως, μια αποτυχημένη συνάντηση κινδυνεύει να σφραγίσει την ανανεωμένη αδράνεια.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ενδιαφέρον. Οι προσδοκίες για άμεση επανάσταση παραμένουν εύλογα περιορισμένες. Ωστόσο, η ίδια η επανέναρξη του άμεσου διαλόγου μετά από χρόνια αδράνειας αποτελεί από μόνη της μια σημαντική πολιτική εξέλιξη. Η προσεκτική αισιοδοξία της Χολγκίν λειτουργεί ως ένας εύθραυστος φάρος, που φωτίζει ένα στενό παράθυρο ευκαιρίας για τους ηγέτες της Κύπρου να επιδείξουν το απαραίτητο πολιτικό θάρρος και να αλλάξουν τον μακροχρόνιο status quo του νησιού. Τώρα, η ευθύνη βρίσκεται στους ώμους τους.